MÂTÜRİDÎ'NİN TE'VİLÂTÜ'L-KUR'ÂN ADLI ESERİNDEN ALLAH'IN VARLIĞINA İLİŞKİN AKLÎ DELİLLER
Her insanın yapısına kodlanan özelliklerin (fıtratın) hem varlığına, hem de doğru bilgiye yöneltmedeki rolüne dikkat çeken Mâtürîdî, Te'vilâtü'l-Kur'ân adlı eserinde konuya ilişkin açıklamalarda bulunarak şunları söylemiştir;
İkinci örnek:
"«Ey Âdemoğulları! Size şeytana kulluk etmeyin, çünkü o sizin apaçık bir düşmanınızdır» demedim mi? (şeytana kulluk etmeyeceğinize dair sizden ahid almadım mı?)"Yâsin 36/60.
Bu âyeti (Allah'ın sözünü) Mâtürîdî üç şekilde yorumlamaktadır:
"Birincisi, yaratılış ahdidir. Çünkü Allah teâlâ varlığına tanıklık edecek şeyleri her insanın yaratılışında, yapısında var etmiş, kulluğu (ibadeti) kendisine has kılmış, kendisinden başkasına (kulluk yapılmasını) yasaklamıştır/men etmiştir.
Ne var ki onlar (yani ahitleştiği insanlar) bu ahdi bozdular, kulluğu ve ulûhiyyeti ondan (Allah’tan) başkasına atfettiler/layık gördüler.
İkincisi, Allah'ın emir ve nehiylerine itaat hususunda, Peygamberler aracılığıyla onlardan alınan ahiddir.
Üçüncüsü, (ahdin üçüncü anlamı) şöyledir, Allah insanların tabiatına birtakım istek ve arzular yerleştirmiştir ki bunların Allah tarafından (min indihî)(bir lütuf ve inayetle) karşılanması/giderilmesi (kazauhâ) onları (yani insanları), nimetlerinden dolayı kulluğu ve şükrü sadece Allah'a hasredip ulûhiyeti ona has kılmaya götürür, bunları (yani kulluğu ve şükrü) başkasına arz etmekten, O'ndan başkası için yapmaktan (insanları) alıkoyar.
Ne var ki (insanlar) bu (ahdi) bozdular ve onu terk ettiler."
Devam edecek...
Kaynakça
KELÂM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Cilt: 15, Sayı: 1, 2017 Sayfa: 150-166
Fatma AYGÜN
Dr., Marmara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder