Duanız İmânınızdır

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

"Fethu'l-Bari" (Sahih-i Buhari Şerhi)
   
2. BÖLÜM ÎMÂN 

2. Duanız İmânınızdır

8- İbn Ömer(radıyallahu anh)şöyle demiştir: Allah Resulü(Sallallahü Aleyhi ve Sellem)şöyle buyurdu:

"İslâm beş şey üzerine bina edilmiştir:

1. Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şahitlik etmek,

2. Namaz kılmak,

3. Zekât vermek,

4. Hacca gitmek,

5. Ramazan orucunu tutmak.[Hadisin geçtiği diğer bir yer:4515]

Açıklama
"Duanız olmasa Rabbim size ne diye değer versin" âyetinin tefsiri hakkında görüşler:

İbn Cerîr (et-Taberî) konunun başlığında yer alan "Duanız imanınızdır" sö­zünün, İbn Abbas'ın sözü olduğunu belirtmiştir. İbn Abbas "De ki: Duanız ol­masa Rabbim size ne diye değer versin [el-Furkan,76] âyetini "eğer imanınız olmasa" şek­linde tefsir etmiştir. Allah kâfirlere, onlara değer vermediğini haber vermiştir. Şayet müminlerin imanı olmasaydı Allah onlara da değer vermezdi. Buhârî'nin bu âyeti amelin imandan olduğuna delil getirme sebebi şudur: Dua ameldir. Yüce Allah buna iman adını verdiğine göre amele iman diyebiliriz. Bu, İbn Abbas'ın tefsirine göre böyledir.

Diğer bir görüşe göre âyetin anlamı "Peygamberlerin insanları imana daveti olmasa Rabbim size ne diye değer versin" şeklindedir. Yani "Sizin Allah katında bir mazeretiniz yoktur; Peygamber sizi imana çağırdığında iman eden eder, inkâr eden inkâr eder. Siz ise yalanladınız. Yakında azap yakanıza yapışacak" demek­tir.

Diğer bir görüşe göre bu âyetteki dua sözcüğü itaat anlamındadır. Numan b. Beşîr'in "Dua ibadetin ta kendisidir" hadisi bu görüşü desteklemektedir. Bu hadisi sünen kitaplarının yazarları [Ebû Davud,Nesâi,Tirmizi,İbn Mâce] iyi bir senetle ifâde edilmiştir.

"İslâm beş şey üzerine kurulmuştur" ifadesinde geçen "beş şey" direkler an­lamına gelmektedir. Müslim'in bir rivayetinde "İslâm beş rükün üzerine ku­rulmuştur" şeklinde rivayet etmiştir.

Bazı Uyarılar:
Hadiste cihad zikredilmemiştir. Çünkü cihad, farz-ı kifaye olup ancak belirli durumlarda farz-ı ayn haline dönüşür. İbn Battal bu hadisin İslâm'ın ilk yıllarına, cihadın farz kılınmasından öncesine ait olduğunu söylemiştir. Bu, tartışılması gereken yanlış bir görüştür. Çünkü cihad Bedir savaşından önce farz kılınmıştır. Bedir savaşı ise hicretin ikinci yılının Ramazan ayında olmuştur. Aynı yıl daha sonra oruç ve zekât, doğru olan görüşe göre bunlardan sonra da hac farz kılın­mıştır.[O halde bu hadisin vûrud tarihi cihadın farz kılınmasından çok sonradır.(A.Ağırakça)]

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.