MÂTÜRİDÎ'NİN TE'VİLÂTÜ'L-KUR'ÂN ADLI ESERİNDEN ALLAH'IN VARLIĞINA İLİŞKİN AKLÎ DELİLLER
Allah'ın Varlığına İşaret Eden "Hudûs"a İlişkin Te'vilâtü'l-Kur'ân'dan ikinci örnek Rahman suresinin 3 ve 4. âyetleridir:“İnsanı yarattı. Ona beyanı (düşünüp ifade etmeyi) öğretti.”
İmâm Mâtürîdî bu âyetlerin te'vîli konusunda şunları söylemektedir:
"... Tat, renk ve lezzet türünden müşahede ettikleri şeylerden istidlâl ederek cinsini, rengini, lezzetini bilmedikleri şeyleri tanımalarını her insana (Allah)
öğretti, şeklinde olması da (âyetteki ifadenin te'vilinde) muhtemeldir.
Şahidle istidlal ederek Allah’ı bilmeyi öğretmesi şeklinde anlaşılması da muhtemeldir. Onlar, insanı (kendilerini) ihtiyaçlara ve sonradan yaratılan şeylere muhtaç, onlarla kuşatılmış ve âciz olarak gördüklerinde insanı inşâ eden Kâdir, Âlim, Yaratıcı olan Allah'ın varlığını bilirler (anlarlar)...."
Rahman suresindeki söz konusu âyetleri de göz önünde bulundurarak Allah'ın insana bahşettiği tatma, görme gibi duyusal özelliklerini kullanan, elde ettiği verilerden hareket eden insanın düşünerek, bilmediği şeyleri keşfedebilme özelliğine dikkat çeken Mâtürîdî, kendilerinde ve çevrelerinde gördükleri ihtiyaç içinde bulunma ve acziyet türünden hallerin akıl yürüten/aklını kullanan insanlar için "herşeye gücü yeten ve herşeyi bilen Allah'ın varlığını bilmeye ilişkin işaretler" olduğundan söz etmiştir.
Devam edecek...
Kaynakça
KELÂM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Cilt: 15, Sayı: 1, 2017 Sayfa: 150-166
Fatma AYGÜN
Dr., Marmara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder