Bismillahirrahmanirrahim
B-Zayıf Hadislere Örnekler
Günümüzde zayıf hadislerle ilgili olarak gördüğümüz problemlerden en önemlisi zayıf hadisi, zayıf olarak belirtmeksizin sahih hadis gibi nakletmektir. Nakledilen her hadisin özellikle de zayıf hadisin, ister onunla amel edilsin veya edilmesin sıhhat durumu açıklanmalıdır. Problem olarak karşımıza çıkan, sahih hadisle karıştırılan ve halk arasında sıhhat durumu bilinmeyip yaygın olarak nakledilen şu zayıf hadisler akla gelmektedir:
"Üç sebepten dolayı Arabı seviniz: Çünkü ben Arabım, Kur'an Arapça ve Cennet ehlinin lisanı Arapça' dır. " 25
"Ümmetimin ihtilafı rahmettir. " 26
"Mü'minin niyeti, amelinden hayırlıdır. " 27
"işlerin hayırlısı orta olanıdır. " 28
"İki günü birbirine eşit olan aldanmıştır. " 29
"Küçük yaşta ilim öğrenmek taşa nakış yapmak gibidir." 30
"Kelamdan önce selam gelir." 31
"Fakirlik neredeyse imansızlık olacaktı." 32
Hz. Peygamber bir savaştan dönerken "Küçük savaştan büyük savaşa döndük" buyurmuşlardır. Bunun üzerine ashab "Büyük savaş nedir?" diye sormuşlar. Hz. Peygamber de "Nefisle savaşmaktır." şeklinde cevap vermiştir. 33
"Ümmetim için, dinine dair kırk hadis ezberleyeni Allah'ü Teala, kıyamet gününde, fakih ve alimler zümresi arasında diriltir." 34
"Abdest üstüne abdest, nur üstüne nurdur. "35
"Hikmetin başı Allah korkusudur." 36
"Mü'minin firasetinden sakının. Çünkü o baktığında Allah'ın nuru ile bakar." 37
"Rabbim beni terbiye etti, terbiyemi ne güzel yaptı. " 38
"Insan dostunun dini üzerinedir; kiminle dostluk yaptığına bakın. " 39
"Namaz dinin direğidir. " 40
C- Zayıf Hadisleri Tanıma Yolları
Zayıf hadisleri tanımanın ve öğrenmenin yolu, bazı kaynakları tanımaktan ve onlara müracaat etmekten geçiyor. Muhaddisler bazı zayıf hadisleri bir araya toplayan ve zayıflık sebeplerini açıklayan eserler te'lif etmişlerdir. Zayıf ravileri her yönüyle tanıtan ve onlar hakkında geniş bilgi veren rical dediğimiz tabakat kitapları da hayli çoktur. Zayıf hadisleri ve zayıf ravileri bize tanıtan ve onlara müracaat etmekten müstağni kalamayacağımız eserlerin bazıları şunlardır:
a)-lbn Hibban (ö.354/965): Kitabu'l-Mecruhin b)- Zehebi (ö.748/1347): Mizanul'-İ'tidal, el-Muğni fi'd-Duafa
c)- Ukayli (ö.322/934): Kitabu'd-Duafai'l-Kebir d)-lbn Adi (ö.365/975): el-Kamil fi Duafai'r-Rical.
e)- Buhari (ö.256/870): Kitabu'd-Duafai's-Sağir.
f)-lbn Hacer (ö.852/1449): Lisanu'l-Mizan.
g)- Darekutni (ö.385/995): ed-duafa ve'l-Metrukin.
h)- lbnu'l-Cevzi (ö.597/1200): Kitabu'd-Duafa ve'l-Metrukin.
ı)- Nesai (ö.303/915): Kitabu'd-Duafa ve'l-Metrukin.
Zayıf hadisleri bilmenin yollarından birisi de bazı hadis kaynaklarının müellifleri tarafından hadisin sıhhat durumunun belirtilmesidir. Örneğin, Tirmizi (ö.279/892), Sünen'inde pek çok zayıf hadisi sebepleriyle beraber belirtmiştir. Aynı şekilde Suyuti de ( ö.911/1505) el-Camiu's-Sağir isimli eserinde hadislerin sıhhat durumlarını açıklamıştır. Bununla beraber bazı kaynaklara yapılan tahriç çalışmalarından da bu yönde istifade edilebilir. Örneğin, İraki'nin (ö.806/1403), Gazali'nin (ö.505/1111) İhyas'ına yaptığı Tahricu Ahadisi lhya,lbn Hacer el-Askalani'nin (ö.852/1448), Keşşaf üzerine yaptığı tahrici el-Kafiş' Şaf fi Tahrici Ehadisi'l-Keşşaf, Zeylai'nin (ö.762/1360) Hidaye üzerine yaptığı Nasbu'r-Raye li Tahrici Ehadisi'l-Hidaye isimli eserlerden zayıf hadis bulma açısından istifade edilebilir. Ayrıca bazı zayıf hadisleri, daha sonra isimlerini vereceğimiz mevzuat kitaplarından ve halkın dilinde meşhur olmuş olan hadisleri bir araya getiren kitaplardan da tanıma imkanımız söz konusudur. Bu arada zayıf raviler ve zayıf hadisler hakkında hadis şerhlerinde verilen bilgileri de unutmamak gerekir.
Devam edecek....
DİYANET ilmi Dergi Cilt: 37. Sayı:l • Ocak-Şubat-Mart 2001 ·
GÜNÜMÜZDE ZAYIF VE MEVZU HADİSLERİN SAHİH HADİSLERLE KARIŞTIRILMA PROBLEMİ Yard. Doç. Dr. Saffet Sancaklı
isam.org.tr
Devam edecek....
DİYANET ilmi Dergi Cilt: 37. Sayı:l • Ocak-Şubat-Mart 2001 ·
GÜNÜMÜZDE ZAYIF VE MEVZU HADİSLERİN SAHİH HADİSLERLE KARIŞTIRILMA PROBLEMİ Yard. Doç. Dr. Saffet Sancaklı
isam.org.tr
25 lbnü'l-Cevziu'l-Cevzi, Kitabu'l-Mevzuat:, ll, 41; Derviş el-Hut, Esne'l,Metalib, sh., 49; Acluni, Keşfu'l-Hafa, I,54; Elbani, Silsiletü'l-Ehadis'z-Zaife ve'l-Mevzua, 1.293.
26 ilimlerin çogu bu hadis için "Senedi yoktur" ifadesini kullanmışlardır. Bk. Aliyyü'l-Kari, Esraru'l-Merfua, sh. 108.Sehavi, Mekasidü'l-Hasene, sh.46-47; Şeybani, Temyizü't-Tayyib, sh.16; Acluni, a.g.e., I,64; Elbani, a.g.e., I, 141.
27 Hadis zayıftır. Bk. Aliyyü'l-Kari, Esraru'l-Merfua, sh. 359; Suyuti, ed-Dürerü'l-Mümeşira, sh. 402; Sehavi, a.ı>;.e., sh., 526-527; Şevkani, el-Fevadü'l-Mecmua, sh. 2SO; Derviş el-Hut, 3.g.e., sh .. 507.
28 Hadis zayıfır. Suyuti, a.g.e., sh. 221; Sehavi, a.g.e., sh. 245-246.
29 Sehavi, a.g.e., sh., 471; Aliyyü'l-Kari, Esrarü'l-Merfua, sh., 316; Acluni, a.g.e., II, 233.
30 Sehavi, a.g.e., sh. 341; Aliyyü'l-Kari, Esrarü'I-Merfua,,sh., 289; Acluni, a.g.e., II, 66.
31 Sehavi, a.g.e., sh. 289; Derviş-el-Hut, a.g.e., sh.244; Acluni, a.g.e., I, 454.
32 Sehavi, a.g.e., sh., 368; Aliyyü'l-Kari, Esrarü'l-Merfua, sh., 320; Suyuti, Camiu's-Sagir, ll, 696; Şeybani, a.g.e., sh., 103; Acluni, a.g.e., II, 107.
33 Suyuti, Camiu's-Sağir, ll, 253; Aliyyü'l-Kari, el-Esrarü'l-Merfua, sh.211-212;'Derviş-el-Hut, a.g.e., sh. 308; Acluni, a.g.e., I, 424-425.
34 Nevevi hadisin bütün tariklarının zayıf oldugunu söylemiştir. Bk. Suyuti, ed-Durerü'l-Münteşira, sh. 379; Sehavi, a.g.e., sh., 480-481; Şeybani, a.g.e.sh., 183; Şevkani, a.g.e.sh., 290-291; Acluni, a.g.e. ll, 246. 35 Suyuti, a.g.e., sh., 416; Sehavi, a.g.e., 529; Derviş-el-Hut, a.g.e.sh., 519; Acluni, a.g.e., II, 336.
36 Sehavi, a.g.e., sh., 265-266; Suyuti, ed-Düreru'l-Münteşira, sh., 245; Derviş el-Hut, a.g.e.sh. 220; Şeybani, a.g.e., sh., 95; Acluni, a.g.e., I, 421.
26 ilimlerin çogu bu hadis için "Senedi yoktur" ifadesini kullanmışlardır. Bk. Aliyyü'l-Kari, Esraru'l-Merfua, sh. 108.Sehavi, Mekasidü'l-Hasene, sh.46-47; Şeybani, Temyizü't-Tayyib, sh.16; Acluni, a.g.e., I,64; Elbani, a.g.e., I, 141.
27 Hadis zayıftır. Bk. Aliyyü'l-Kari, Esraru'l-Merfua, sh. 359; Suyuti, ed-Dürerü'l-Mümeşira, sh. 402; Sehavi, a.ı>;.e., sh., 526-527; Şevkani, el-Fevadü'l-Mecmua, sh. 2SO; Derviş el-Hut, 3.g.e., sh .. 507.
28 Hadis zayıfır. Suyuti, a.g.e., sh. 221; Sehavi, a.g.e., sh. 245-246.
29 Sehavi, a.g.e., sh., 471; Aliyyü'l-Kari, Esrarü'l-Merfua, sh., 316; Acluni, a.g.e., II, 233.
30 Sehavi, a.g.e., sh. 341; Aliyyü'l-Kari, Esrarü'I-Merfua,,sh., 289; Acluni, a.g.e., II, 66.
31 Sehavi, a.g.e., sh. 289; Derviş-el-Hut, a.g.e., sh.244; Acluni, a.g.e., I, 454.
32 Sehavi, a.g.e., sh., 368; Aliyyü'l-Kari, Esrarü'l-Merfua, sh., 320; Suyuti, Camiu's-Sagir, ll, 696; Şeybani, a.g.e., sh., 103; Acluni, a.g.e., II, 107.
33 Suyuti, Camiu's-Sağir, ll, 253; Aliyyü'l-Kari, el-Esrarü'l-Merfua, sh.211-212;'Derviş-el-Hut, a.g.e., sh. 308; Acluni, a.g.e., I, 424-425.
34 Nevevi hadisin bütün tariklarının zayıf oldugunu söylemiştir. Bk. Suyuti, ed-Durerü'l-Münteşira, sh. 379; Sehavi, a.g.e., sh., 480-481; Şeybani, a.g.e.sh., 183; Şevkani, a.g.e.sh., 290-291; Acluni, a.g.e. ll, 246. 35 Suyuti, a.g.e., sh., 416; Sehavi, a.g.e., 529; Derviş-el-Hut, a.g.e.sh., 519; Acluni, a.g.e., II, 336.
36 Sehavi, a.g.e., sh., 265-266; Suyuti, ed-Düreru'l-Münteşira, sh., 245; Derviş el-Hut, a.g.e.sh. 220; Şeybani, a.g.e., sh., 95; Acluni, a.g.e., I, 421.
37 lbnü'l-Cevzi, a.g.e.lll, 143 Sehavi, a.g.e., sh.,38-39; Şevkani, a.g.e.sh., 244;; Acluni, a.g.e., I, 41-43; Derviş el-Hut, a.g.e.sh., 43-44; Elbani, a.g.e., IV, 299-302. Ayrıca hadisin seneddeki ravilerinin değerlendirilmesi için bk.Sofuoğlu Cemal, Zayıf ve Mevzu Hadisler Açısından Tirmizinin Süneni, sh., 49, D.E.Ü.I.F.D., sayı: VI, izmir, 1989.
38 Sehavi, a.g.e., sh., 49; Acluni, a.g.e., I,70; Elbani, a.g.e., I,173.
39 Aliyyü'l-Kari, Esraru'l-Merfua, sh., 304; Şevkani, a.g.e., sh., 260; Sehavi, a.g.e., sh., 443-444. Ayrıca mevzu şeklinde yapılan değerlendirmeler için bk. Sofuoğlu, Cemal, a.g.e., sh.52.
40 lbnü'l-Salah, bilinen bir hadis olmadığını, Nevevi ise münker ve batıl olduğunu söylemiştir. Aynca zayıf olduğunu söyleyenler de vardır. Bk. Aliyyü'I-Kari, Esraru'l-Merfua, sh., 238; Sehavi, a.g.e., sh., 316-317; Şevkani, a.g.e., sh., 27; Acluni, a.g.e., ll, 316-317 .
"Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim"
Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah(cc)’dandır.
EN DOĞRUSUNU ALLAH cc BİLİR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder