Allah Rızkımızın Kefilidir

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“…Allah, rızık verenlerin en hayırlısıdır.” (Cum’a, 11)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“…Allah’ım, helâl rızık ihsan ederek harama, fazlı kereminle kendinden başkasına muhtaç etmeyerek beni zengin kıl!” (Müsned, I, 153)

https://www.2g1d.com/

KÜÇÜK NOTLARIM (62):üzüntü

Olanda hayır vardır, böyle olması gerekiyordu; bundan hayır kazanarak çıkmasını bilmek lazım. O üzüntü, o acı bizi eğitmek için, bizi törpülemek için, hizaya çekmek içindir. Geçmişte olana böyle bakarız. 

Sıkıntılı anlardan kurtulmak için peygamber kıssaları inanılmaz tedavi edicidir. Onların yaşadıkları sıkıntıları okuyun.

Başına gelen bir şeyde kötü şık ben bir hata yaptım onun bedelini ödüyorum. O zaman "Seyyidü’l İstiğfar duası"na sarıl. 

İyi ihtimalde dereceni artırmak içindir.

Kendinizi çok önemsediğinizde çok üzülürsünüz. Bu kadar önemsemeyin. 

Başkalarına çok değer verdiğinizde de çok üzülürsünüz bu kadar değer vermeyin.

 Kendi kıymetimizi başkalarının bize nasıl davrandığı ile ölçmeyelim. Seni severlerse iyisin diye, bir kişi kötü konuşursa kötüsün diye düşünme, bu kadar bağımlı olmayın. 

Fıtrat Allah'ın yaratması demektir. Yaratılıştan getirdiğimiz özelliklerimiz . Bize verilen hiç bir şey kötü değildir. Verilen özellik kötüye de iyiye de kullanılabilir. Mesela merhametinin, sevginin dozunu kaçırırsan iyi bir şey olmaz. 

Allah bize çok sıkıntılar yaşattıysa bizden bekleyeceği şey daha az olacak.

Her şey verilmiş size hiç bir sıkıntınız yok,konforlu bir hayatınız varsa o zaman sizden insanlık için daha fazla şey bekler Rabbimiz. 

Üzüntü de nimettir. Ya azacaktım, ya sınırı aşacaktım ama Allah bir üzüntüyle beni ondan korudu. Bir işin ters gitmesi kim bilir bizi hangi tehlikelerden koruyor. 

Her olanda bir hayır vardır ancak biz o hayrı çıkarmaya odaklanırsak

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (59):gerçek hedef

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Allah'ın ahlakıyla ahlaklanın buyuruyor. Bunu da ancak Allah-u Teala'nın esmalarını kendi bünyemizde tecelli etmeleri için gayret ederek başarabiliriz. 

Biz Allah cc gibi Hakim, Halim, Rahman olamayız ama o sıfata uygun bir ahlak bizde meydana gelir. 

Nur suresinin başında, siz Allah'ın sizi affetmesini istemiyor musunuz? der; O halde size iftira atmış birini dahi affedin der. 

Ben de Allah'ın Afuv ismiyle ahlaklanmak istediğim için görmezden gelir affederim. Yoksa tersini de yapabilirdim, bildirirdim haddini ama Allah affetmemi istediği için ve bundan razı olduğu için, sırf Allah'ın hatırı için affediyorum dersiniz. 

Bu dünyadaki gerçek hedefimiz Allah'ın hoşnutluğunu kazanmak ve Esmalarıyla ahlaklanıp insan-ı kamil olarak bu dünyadan gidebilmektir.

 Gerçek hedefimiz bu olduğunda o bana ne demiş, ne yapmış, arkamdan mı konuşmuş; hiç bir önemi kalmaz. 

En büyük psikolojik destek peygamber kıssalarında vardır. 

Eğer kendi değerimizi, insanların bize yaptığı muameleye göre belirleyeceksek o zaman problem bizde.

 Bu isimlerle ahlaklanınca insanlar sizin hedef kitleniz olmaktan çıkıyor. Yani Allah, cennet, ahiret, Allah'ın rızası sizin en yüksek hedefiniz ise kolay kolay kimse sizi perişan edemez. Üzer ama geçici olur. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (58):Hakim ism-i şerifi

 Kişide sadece ilim olursa kuru bilgi aktarımı olur.  Bilir aktarırsınız fakat oradan sentez yapıp yeni bir şey söyleyemezsiniz. Sentez yapabilmek için hikmet ehli olmak gerekir. Hem ilim hem hikmet, ikisi bir arada olmalı.

 O halde her gün "Ya Hakim" de ve bütün dikkatinle hikmete odaklan. 

Sen ısrarla Alah'ın isimleriyle dua edersen, her gün zikredersen kendini bu hedefe kilitler ve program yaparsın aynı zamanda da Allah'ın yardımını da yanına almış olursun, çünkü sen O'nun isimlerine sığınıyorsun. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (57):Sabır

Sabır, bir duygusunun gereğini yerine getirebilecekken, elinde böyle bir güç varken bunu  uygun zamana erteleyen demek. 

Mesela, sabırlı olmayan beş vakit namaz kılamaz, diyet yapamaz, bir ödevi vaktinde teslim edemez çünkü bazı hazları bırakması gerekiyor bir şeyleri yapabilmesi için. Bu da kendisini kontrol edebilmesi ile ilgili ve iradesi ile mümkün. 

Seçilmiş olduğunda sabırdır, katlanılmış olduğunda sizi hasta eder. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (56):Hayat

Hayat bizi tedavi etmek için düzenlenmiştir.Yaratıcının sana özel düzenlediği, sen kendini geliştir diye, senin eksiklerine göre ayarlanmış bir senaryodur. Ama sen isyan etmekten kendini geliştirmeye fırsat bulamıyorsun. Şikayet ettiğimiz bir hayat tarzı aslında sende olmayan veya eksik olanları geliştirmen için sana verilmiş bir fırsattır.

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (55):Kuran

Kimileri diyor ki Kuran okuyunca rahatlıyorum. Anlamıyorsunda ondan; yoksa dehşete kapılırdınız. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (54): Esma-i hüsna ile dua

Ali Osman Tatlısu der ki; İnsan masivadan (Allah dışındaki her şey yani kaygılar, menfaatler, maddi dünya, üzüntüler, duygular, nefsi) sıyrılıp aklı, gönlü ve fikriyle sadece Allah'a yönelirse onun dua ve zikrinde yer alan her isim en büyük etkiye sahip olur. Yani bir ismin ism-i azam olması o anda senin onu hangi duyguyla ve nasıl söylediğine bağlı. Tam bir güvenle, aşkla, şevkle, ihlasla söylenmeli. Hangi ağızdan çıktığı da önemli; kirli bir şey girmemiş, kirli bir şey de çıkmamış olacak. Yalan, küfür, hakaret, alay, gıybet, haram yememiş olmalı. O halde temiz bir ağızla bir fatiha okumak bile yetecektir. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (53): Din

Din söz konusu olduğunda yeni bir şey söylenmez. En kıymetli bilgi en eski bilgidir. Örneğin Tıp söz konusu olduğunda en yeni bilgi en kıymetlidir. 

Çünkü din insanların çalışmaları ile, keşifleriyle, tecrübeleriyle, deneyleriyle ilerleyen bir bilim değildir. Doğrudan Allah tarafından gelen bir bilimdir. Biz o bilgiye ne kadar ulaşabilirsek din konusunda o kadar sağlam, o kadar güvenilir bir yola ulaşmış oluyoruz. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (52):Esma-i hüsna

İslam alimlerinin çoğunluğu ism-i azamın lafze-i celal yani "Allah" ismi olduğunu söylemişlerdir. Fakat Allah-u Teala hiç bir yerde ism-i azam budur dememiştir. 

Bizi cehennemden hangi amelimiz kurtaracak bilmiyoruz. Bu bilinmezlik her yaptığımızı ciddiye almamızı sağlıyor. Herkese bu Allah'ın değer verdiği biri olabilir gözüyle bakmak. Esma-i hüsna da böyle. Gizlenmiş olması bütün esmalara rağbeti sağlamak için. Ulema ism-i azam "Allah" ism-i şerifi demiş ama kesin kanıt yok. Zaten İsm-i azam belli olsaydı insanlar sadece o isimle dua ederler diğer isimleri terk ederlerdi. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (51): sırlı dualar

İslam'da sırlı dualar ya da sadece belli bir kesimin bildiği, başkalarından gizlenmiş bilgiler yoktur. İşte ancak o insanı razı edersen sana bu bilgileri veriyor ve sen de o sayede o duayı yapabiliyorsun gibi şeyler yoktur. İslam'da böyle bir şey yoktur. 

En etkili dualar en bilindik dualardır. Ama bir formül gerek; o formül de o andaki samimiyet, bağlılık ve tevekküldür. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (50): Ahlak

Ahlakı, Ahiret inancı gibi, Allah rızası gibi, Allah'a hesap verme gibi bu evrenin ötesinde bir sebebe bağlayamıyorsanız ahlaklılık sürdürülemez. Yani seküler ahlak sürdürülemez. Seküler ama çok ahlaklı deniyor o ahlak değildir, görgüdür. Karıştırmayın.

Ahlak; vicdan, merhamet, dürüstlük, sadakat, vefa, çalışkanlık, hasbilik, menfaatin olmadan verebilmektir. 

Bakara 177. ayette iyilik tarif edilirken iyiliğin 3 boyutundan bahsedilir: inanç boyutu, ibadet boyutu, ahlak boyutu. Biz sadece o var diye ahlaklı diyoruz ama inanç ve ibadet yok onda. Bu ne demek: Allahın kendi üzerindeki hakları konusunda hiç bir kaygı taşımıyor ama bize karşı çok iyi, çok kibar. Buna ahlak demiyor dinimiz. 

 Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (49): Farzlar ve nafileler

Farzlarda isteksiz de olsan, acelen de olsa yapmak zorundasın. Nafile ibadetlerde ise istekli olmak lazım. Allah'a yalvarıyorsun. Zaten acelem var ister ver ister verme diye zikir olur mu? Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem de "nafilelerden birini yaparken usandıysan başka birine geç" der. Nafile namaz kılıyordun, kıldın kıldın afaganlar bastı, otur tespih çek, tefekkür et. Tam konsantrasyon olması gerekir. Zikrin kalbe inmesi ile ilhamın kapısı açılır. Makamın neyse ara ara daha yüksek mertebeler de sana gösterilir ve işte bunlar da var denilir. Bazen de gıybet edip mutlu olur, aşağı inersiniz. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (48): Rüyalar

 Rüyalar, bizim şuur altımızı, karakterimizin en gizli yönlerini ortaya koyan bir şeydir. Birine rüyanızı anlattığınızda kendi iç dünyanızı çırılçıplak onun önüne sermiş oluyorsunuz. Çok dikkat edin. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (47)-İmtihan

Allah'ın imtihanından ancak boynunuzu eğerek geçebilirsiniz. Başınızı dik tutarsanız o imtihana kafanızı çarparsınız.

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (46): Dua

Metafiziksel ihsanlar, lutüflar, Allah'ın yardımları yanında, duanın fiziki olarak kanıtlanabilecek faydası da şudur:

 Her dua kendi kendinize koyduğunuz bir hedef ve yaptığınız bir telkindir. 

Örneğin; velilerden olayım, şehit mertebesinde öleyim diyerek kendinize bir hedef koyar ve bunu telkin edersiniz. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (45): Zikir

Gazali rahmetullah, insan gerçek saadete ilahi ahlakla ahlaklanmakla ulaşır demiştir. 

Bunun yolunun da Allah'ın yüce isimlerinin anlamlarını gerçek manada kavrayabilmekten geçtiğini söyler. Ona göre kişilik dönüşümünün temeli Allahın isimleridir. yani kendi kişilik gelişiminizin gelişim tablosu esma-ül hüsna'dır. 

Hangisinde ne kadar ilerledim, hangisinde çok eksiğim, hangisinde başarılıyım. 

Kendini varoluşsal olarak geliştirmen ve yükselebilmen için de zikir yapılmalı. İnsanın bir virdi olmalı. 

Kendini varoluşsal olarak geliştirmen: Kendini tekamül ettirip ne olmak, nereye varmak istiyorsun bunu keşfetmek. 

Bizim bir potansiyelimiz var. Aslında ben daha neler olabilirim ahlaki anlamda işte bu benim varoluşsal gerçeğimdir. Allah-u Teala onu var etti benim bunu açığa çıkartıp gerçekleştirmem gerek. 

Bu yolda zikir bize yardım eder. Örneğin öfke kontrolü problemin var demek sende "Halim" ismi eksik. beynini bu kontrolü sağlamak için kodluyorsun. Mesela 6 ay halim ismini zikir ediyorsun. 

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (44): Hadis

Hadis okumayan, hadis bilmeyen insanlar bir medeniyet inşa edemez. Çünkü Kur'an'ın hayata bütün detaylara nasıl uygulanabileceğini hadis gösterir. Hadisler sizi ilmek ilmek dokur.

Vaize Fatma Bayram

KÜÇÜK NOTLARIM (43):Allah-u Teala'nın sana nasıl muamele etmesini istiyorsun

Allah-u Teala'nın sana nasıl muamele etmesini istiyorsan sen de insanlara öyle davran. Sana bol bol vermesini istiyorsan sen de bol ver. kusurlarını affetmesini istiyorsan sen de affedici ol. Kusurlarını örtmesini istiyorsan sen de insanlarınkini ört.

Vaize Fatma Bayram

Okuyanlar ve Okumayanlar!

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Onlara bir mucize getirmediğin zaman, (ötekiler gibi) onu da derleyip getirseydin ya! derler. De ki: Ben ancak Rabbimden bana vahyolunana uyarım. Bu (Kur'an), Rabbinizden gelen basîretlerdir (kalp gözlerini açan beyanlardır); inanan bir kavim için hidayet ve rahmettir. Kur’an okunduğu zaman onu dinleyin ve susun ki size merhamet edilsin.” (A’raf, 203-204)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Kur’an okuyunuz. Çünkü Kur’an, kıyamet gününde kendisini okuyanlara şefaatçı olarak gelecektir.” (Müslim, Müsâfirîn 252. Ahmed İbni Hanbel, Müsned, V, 249, 251)

Ebu Mûsa el-Eş’arî (ra)’dan rivayet edildiğine göre, Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu:

“Kur’an okuyan mü’min portakal gibidir: Kokusu hoş, tadı güzeldir. Kur’an okumayan mü’min hurma gibidir: Kokusu yoktur, tadı ise güzeldir. Kur’an okuyan münâfık fesleğen gibidir: Kokusu hoş fakat tadı acıdır. Kur’an okumayan münâfık Ebû Cehil karpuzu gibidir: Kokusu yoktur ve tadı da acıdır.” (Buhâri, Et’ime 30 Fezâilü’l-Kur’ân 17, Tevhid 36; Müslim, Müsâfirîn 243)

https://www.2g1d.com/

Bilenlerle Bilmeyenler Bir Olur mu?

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“…(Rasûlüm!) De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Doğrusu ancak akıl sahipleri bunları hakkıyla düşünür.” (Zümer, 9)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

"Âlimin âbide üstünlüğü, benim sizin en aşağı derecede olanınıza üstünlüğüm gibidir. Şüphesiz ki Allah, melekleri, gök ve yer ehli, hatta yuvasındaki karınca ve balıklar bile insanlara hayrı öğretenlere dua ederler." (Tirmizî, İlim 19)

Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu:

"Yalnız şu iki kimseye gıbta edilir:

Allah'ın kendisine ihsân ettiği malı hak yolunda harcayıp tüketen kimse;

Allah'ın kendisine verdiği ilimle yerli yerince hükmeden ve onu başkalarına da öğreten kimse." (Buhârî, İlim 15, Zekât 5, Ahkâm 3, İ'tisâm 13, Tevhîd 45; Müslim, Müsâfirîn 268. Tirmizî, Birr 24; İbni Mâce, Zühd 2)

https://www.2g1d.com/

Dünyadaki Cennet

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“…Bilesiniz ki, kalpler ancak Allâh’ı anmakla huzur bulur.” (Ra‘d, 28)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Al­lâh’ı zik­re­den kim­sey­le zik­ret­me­ye­nin mi­sâ­li, di­ri ile ölü gi­bi­dir.” (Bu­hâ­rî, De­avât, 66)

Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur:

“Allah Teâlâ’nın zikir halkalarını arayan gezici melekleri vardır. Zikir halkasını bulunca onların etrafını kuşatırlar. Sonra da kılavuzlarını semaya Rab Teâlâ’nın katına gönderirler ve derler ki:

“Rabb’imiz biz senin kullarından öylelerine rastladık ki onlar nimetlerini anıp yüceltiyor, kitabını tilâvet ediyor ve peygamberin Muhammed’e (sav) salavât getiriyorlar, dünya ve ahretleri için yardımını istiyorlar.”

Bunun üzerine Allah Tebâreke ve Teâlâ şöyle buyurur: “Rahmetin onları bürümüştür. Onlar öyle bir topluluktur ki onların sâyesinde berâberlerindekiler bedbaht olmaz.” (Buhârî, Deavât, 66; Müslim, Zikr, 12)

https://www.2g1d.com/

En Saf Sevgi

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“De ki: “Eğer babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, hısım akrabanız, kazandığınız mallar, kesada uğramasından korktuğunuz ticaret, hoşlandığınız meskenler size Allah’tan, Rasûlü’nden ve O’nun yolunda cihâd etmekten daha sevimli ise artık Allah emrini getirinceye kadar bekleyin. Allah, fâsıklar topluluğunu hidâyete erdirmez.” (Tevbe, 24)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Sizden hiçbiriniz, ben kendisine malından, çocuğundan ve bütün insanlardan daha sevimli olmadıkça iman etmiş olmaz.” (Buhârî, İman, 8; Müslim, İman, 70)

https://www.2g1d.com/

Geldiğin Yoldan Geri Dön!

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Güneş de kendisi için belirlenen yerde akar (döner). İşte bu, azîz ve alîm olan Allah’ın takdiridir.” (Yâsîn, 38)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Güneş batıdan doğmadan önce kim tövbe ederse, Allah onun tövbesini kabul eder.” (Müslim, Zikir 43)

Ebû Zer (ra) der ki:

Mescide girdim Rasûlullah (sav) orada oturuyordu. Güneş batınca “Ey Ebû Zer! Bu güneşin nereye gittiğini biliyor musun?” diye sordu. Ben de: “Allah ve Rasûlü daha iyi bilir” dedim. Bunun üzerine şöyle buyurdu: “Güneş arşın altında secde etmeye gider. Yeniden doğmak için Allah Teâlâ’dan izin ister ve kendisine izin verilir. Yakın zamanda secde edecek fakat secdesi kabul edilmeyecek. İzin isteyecek kendisine izin verilmeyecek. Güneşe: “Geldiğin yoldan geri dön” denecek. Güneş de battığı yerden doğacak.” (Buhârî, Tefsir (36), 1.) İşte “Güneş, kendisi için belirlenen yerde akar (döner).” Sözünün mânâsı budur.

https://www.2g1d.com/

Rızkın Sana Geliyor!

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Yeryüzünde yürüyen her canlının rızkı, yalnızca Allah'ın üzerinedir. Allah o canlının durduğu yeri ve sonunda bırakılacağı mekânı bilir. (Bunların) hepsi açık bir kitapta (levh-i mahfuz'da) dır.” (Hûd, 6)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Eğer siz Allah’a gereği gibi güvenseydiniz, (Allah), kuşları doyurduğu gibi sizi de rızıklandırırdı. Kuşlar sabahları kursakları boş olarak çıktıkları halde akşam dolu kursaklarla dönerler.” (Tirmizî Zühd 33. İbni Mâce, Zühd 14)

https://www.2g1d.com/

Koğuculuk

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Sizi birbirinize düşürmek için hemen aranıza sokulurlardı, içinizde onlara kulak verenler de vardı.” (Tevbe, 47)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

"Koğuculuk yapan cennete giremez." (Buhârî, Edeb 49, 50; Müslim, Îmân 168, 169, 170.)

https://www.2g1d.com/

En Kötü İnsanlar!

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“İnsanlardan gizler de Allah’dan gizlemezler. Hâlbuki geceleyin, O’nun razı olmadığı sözü düzüp kurarken Allah, onlarla beraber idi. Allah yaptıklarını kuşatıcıdır.” (Nisâ, 108)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“İnsanların en kötülerinden birisi de ikiyüzlü olandır ki bazı insanlara bir yüzü ile diğerlerine öbür yüzü ile gelir. Bu dünyada ikiyüzlü olan kimsenin kıyâmet gününde ateşten iki dili olacaktır.” (Buhârî, Menakıb, 1, Edeb, 52; Müslim, Birr, 98-99)

Ebû Hüreyre (ra) rivâyet edildiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurdu:

“Siz insanları madenler (gibi cins cins) bulursunuz. Onların Câhiliye döneminde hayırlı ve değerli olanları, şayet dini hükümleri iyice hazmederlerse İslâmiyet devrinde de hayırlıdırlar. Siz yine en hayırlı kişileri, yöneticilik işinden hiç hoşlanmayanlar olarak bulursunuz. Siz, en kötü kişileri de ikiyüzlüler olarak bulursunuz ki onlar, birilerine bir yüzle diğerlerine başka yüzle gider gelirler.” (Buhârî, Mekâkıb 1; Müslim, Fezâilü’s-sahâbe 199)

https://www.2g1d.com/

Kiminle Alay Ediyorsun?

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Eğer onlara sorsan, “Biz sadece lafa dalmış, şakalaşıyorduk.” derler. De ki: “Allah ile, O’nun âyetleriyle ve (O’nun) Elçisi ile mi alay ediyorsunuz?! Hiç özür dilemeyin, siz inandıktan sonra kâfir oldunuz. Sizden bir kısmını affetsek bile suç işlediklerden dolayı bir kısmına da azap edeceğiz.” (Tevbe, 65,66)

https://www.2g1d.com/

Örtünme

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Ey Peygamber! Hanımlarına, kızlarına ve mü’minlerin kadınlarına (bir ihtiyaç için dışarı çıktıkları zaman) dış örtülerini üstlerine almalarını söyle. Onların tanınması ve incitilmemesi için en elverişli olan budur. Allah bağışlayandır, esirgeyendir.” (Ahzâb, 59)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Cehennemliklerden henüz görmediğim (daha sonra ortaya çıkacak) iki grup vardır: Bunlardan biri, sığır kuyrukları gibi kırbaçlarla insanları döven bir topluluktur. Diğeri, giyinmiş oldukları hâlde çıplak görünen, başkalarını da kendileri gibi giyinmeye zorlayan ve başları deve hörgücüne benzeyen kadınlardır. İşte bu kadınlar cennete giremezler. Hattâ, onun çok uzak mesâfeden hissedilen kokusunu dahî alamazlar.” (Müslim, Cennet, 52)


https://www.2g1d.com/

Hak Geldi; Bâtıl Yıkıldı

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Yine de ki: Hak geldi; bâtıl yıkılıp gitti. Zaten bâtıl yıkılmaya mahkûmdur.” (İsrâ, 81)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Kul, İslâm’ı kabul edip de onu güzel yaşarsa, daha önce yaptığı her sevabı yazılır, geçmişte yaptığı her bir günahı da silinir. Ondan sonra (yaptığı amellerin karşılığı) şöyle olur: Her sevaba karşılık on ilâ yediyüz katına kadar sevap yazılır. Günah ise karşılığı ne ise öyle yazılır, ancak Allâh bağışlayıp da o günahtan tamamıyla geçiverirse başka.” (Nesâî, Îmân, 10)

Mekke'den mahzun bir şekilde ayrılan Hz. Peygamber (sav), bugün Allâh'ın lutfu ile on bin kişilik muazzam ve muhteşem bir kuvvetle mübârek beldeye giriyordu. O gün yurdundan çıkarılmış mazlum bir ferd, bugün yurdunu fetheden muzaffer bir fâtihti. Fakat O, bununla aslâ gurûra kapılmayarak devesinin boynu üzerinde secde eder bir vaziyette, yâni bu nîmeti lutfeden Allâh'a şükür hâlinde Mekke'ye giriyordu. Başını Allâh Teâlâ'ya karşı tevâzû ile o derece eğmişti ki, sakalının uçları neredeyse devenin semerine değmekteydi. O esnâda devamlı olarak:

"Ey Allâh'ım! Hayat, ancak âhiret hayâtıdır!" diyordu. (Vâkıdî, II, 824; Buhârî, Rikâk, 1)

Nebevî ahlâk ile ahlâklanmış olan ashâb-ı kirâmın hâli de Allâh Rasûlü'nün hâlinden pek farklı değildi.

İslâm ordusu hemen hemen hiçbir mukâvemetle karşılaşmadı. Kimse muazzam İslâm ordusuna karşı çıkmaya cesâret edememişti. Yalnız Hâlid bin Velîd'in Mekke'ye girdiği yerde ufak bir çatışma olmuş, o da çabuk yatıştırılmıştı.

Allâh Rasûlü (sav), Fetih Sûresi'ni okuyarak ashâb-ı kirâmla birlikte Kâbe-i Muazzama'ya yöneldi. Devesinden inmeden Kâbe'yi tavâf ettikten sonra

"...Hak geldi, bâtıl yok oldu!.." (İsrâ, 81) âyet-i kerîmesini tilâvet buyurarak elindeki değnekle Kâbe'deki putları bizzat devirmeye başladı. (Buhârî, Meğâzî, 48)

Rasûlullâh (sav) Beytûllâh'ta tasvirler görünce, içeri girmedi. Önce onların imhâ edilmesini emretti. Sahâbîler derhâl emri yerine getirdiler.

İçeride Hz. İbrâhîm ve Hz. İsmâîl (as)'ın ellerinde fal okları bulunur vaziyetteki sûretlerini gördüğünde Efendimiz şöyle buyurdu:

"Allâh, bu sûretleri yapan müşriklerin canını alsın. Vallâhi bu peygamberler asla oklarla kısmet aramadılar. (Bilâkis bundan nehyettiler.)" (Buhârî, Enbiyâ 8, Hacc 54, Meğâzî 48)

https://www.2g1d.com/

Öfke

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

"İyilikle kötülük bir olmaz. Sen (kötülüğü) en güzel bir şekilde önle. O zaman seninle arasında düşmanlık bulunan kimse, sanki candan bir dost olur." (Fussilet, 34)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

"Gerçek babayiğit, güreşte rakibini yenen değil, öfkelendiği zaman nefsine hâkim olabilen kimsedir." (Buhârî, Edeb, 102; Müslim, Birr, 106-108)

https://www.2g1d.com/

Hakk’a Teslim Olmak

 
Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Sen O’ndan, O da senden râzı olarak dön Rabbine!” (Fecr, 28)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Allah, hayrını dilediği kişiyi sıkıntıya sokar.” (Buhârî, Merdâ 1)

https://www.2g1d.com/

Başka Yöne Yıkılmayalım

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

"Sana yakîn (ölüm) gelinceye kadar Rabbine kulluk et!" (Hicr, 99)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

"Kişi yaşadığı hâl üzere ölür." (Müslim, Cennet, 83)

https://www.2g1d.com/

Takvâ Hayatı

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

"Kim zerre miktarı hayır yapmışsa, onu görür. Kim de zerre miktarı şer işlemişse, onu görür." (Zilzâl, 7-8)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

"Küçük görülen günahlardan sakının! Çünkü o (küçük günah)lar bir kimsede birikirler de neticede onu helâk ederler." (Ahmed, I, 402-403; V, 331)

https://www.2g1d.com/

Kullukta Noksanlık

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“…Biz insana katımızdan bir rahmet tattırdığımız zaman ona sevinir. Ama elleriyle yaptıkları yüzünden başlarına bir kötülük gelirse, işte o zaman insan pek nankördür!” (Şûrâ, 48)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Şükür, imânın yarısıdır…” (Süyûtî, I, 107)

https://www.2g1d.com/

Dünya hayatı

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“O kâfirler ki, dinlerini bir eğlence ve oyun edindiler de dünya hayatı onları aldattı. Onlar, bu günleri ile karşılaşacaklarını unuttukları ve âyetlerimizi bile bile inkâr ettikleri gibi biz de bugün onları unuturuz.” (A’râf, 51)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Cennet nefsin hoşuna gitmeyen şeylere; cehennem ise şehevî şeylerle kuşatılmıştır.” (Müslim, Cennet, 1; Ebû Dâvûd, Sünnet, 22; Tirmizî, Cennet, 21)

https://www.2g1d.com/

Merhamet

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“O vakit Allah’tan bir rahmet ile onlara yumuşak davrandın! Şayet sen kaba, katı yürekli olsaydın, hiç şüphesiz, etrafından dağılıp giderlerdi…” (Âl-i İmrân, 159)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“İnsanlardan öyleleri vardır ki onlar hayra anahtardır. Şerre de kilittir. Öyleleri de vardır ki (tersine) onlar şerre anahtardır, hayra kilittirler. Allâhʼın ellerine hayrın anahtarlarını verdiği kimselere ne mutlu! Allâhʼın şerrin anahtarlarını ellerine verdiği kimselere de yazıklar olsun!” (İbn-i Mâce, Mukaddime, 19)

https://www.2g1d.com/

Zikirle Dolu Bir Gönül

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Yedi gök, yer ve bunlarda bulunan herkes O’nu tesbîh eder. O’nu hamd ile tesbîh etmeyen hiçbir şey yoktur. Ne var ki siz, onların tesbîhini anlayamazsınız…” (İsrâ, 44)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Rabbini zikredenle etmeyenin farkı, diriyle ölünün farkı gibidir.” (Buhârî, Daavât 66)

https://www.2g1d.com/

İhsân ve Murâkabe Hâli

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Onlara (olup bitenleri) tam bir bilgi ile mutlakâ anlatacağız. Biz onlardan gâip değiliz. (Yâni onlardan uzak ve habersiz değiliz, her şeye şâhidiz.)” (A’râf, 7)

Abdullâh bin Abbâs (r.anhümâ) şöyle anlatır:

Bir gün Allâh Rasûlü (sav)’in terkisinde bulunuyordum. Bana:

“-Yavrucuğum, sana bâzı kâideler öğreteyim.” dedi ve şöyle buyurdu:

“-Allâh’ın buyruklarını gözet ki, Allâh da seni gözetip korusun. Allâh’ın (rızâsını) her işte önde tutarsan, Allâh’ı önünde bulursun. Bir şey isteyeceksen Allâh’tan iste. Yardım dileyeceksen, Allâh’tan dile!..” (Tirmizî Kıyâmet, 59/2516)

Diğer bir rivâyette de şöyle buyrulmaktadır:

“Allâh’ın emir ve yasaklarını gözet ki, O’nu önünde bulasın. Bolluk içindeyken (emirlerine bağlı kalmakla) Allâh’ı tanı ki, O da darlığa düşünce (kurtarmak sûretiyle) seni tanısın…” (Ahmed, I, 307)

https://www.2g1d.com/

İtaatteki Gayret

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Kim Allâh’a ve Rasûlüne itaat ederse, işte onlar, Allâh’ın kendilerine lutufta bulunduğu peygamberler, sıddîklar, şehîdler ve sâlihlerle beraberdir. Bunlar ne güzel arkadaştır!” (Nisâ, 69)

Übey bin Kâ’b’ın tâbiînden sayılan oğlu Tufeyl, sahâbîlerle görüşür, onların bilgilerinden istifâde ederdi. Zaman zaman da Abdullâh bin Ömer’i ziyâret eder ve onunla birlikte çarşıya çıkarlardı.

Tufeyl, Abdullâh (ra)’ın, Peygamber Efendimiz’in emirlerine itaatteki gayretini şöyle anlatır:

“Çarşıya çıktığımızda, Abdullâh bin Ömer kime rastlasa selâm verirdi. Karşılaştığı şahıs ister eski eşya satan, ister değerli mal satan, ister yoksul veya tanınmayan biri olsun, mutlakâ ona selâm verirdi. Bir gün yine onun yanına gitmiştim. Yine birlikte çarşıya çıkmayı teklif etti. Ona:

“–Çarşıda ne yapacaksın! Alışverişten anlamazsın. Satılan malların fiyatlarını sormazsın. Bir şey satın almazsın. Herkesin oturup sohbet ettiği yerlerde oturmazsın. Çarşıya çıkacağımıza şurada otur da, birlikte sohbet edelim.” dedim.

Bunun üzerine Abdullâh (ra) bana şunları söyledi:

“–Kardeşim! Biz, karşılaştığımız kimselere Allâh’ın selâmını vermek için çarşıya çıkıyoruz. Başka bir maksadımız yok.” (Muvatta, Selâm, 6; Buhârî, el-Edebü’l-Müfred, s. 348)

https://www.2g1d.com/

Dilimiz Zikrinle Islansın Ya Rab!

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Ey iman edenler! Allah’ı çokça zikredin! O’nu sabah akşam aralıksız tesbih edin!” (Ahzâb, 41-42)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Allah’ı unutarak lüzumsuz konuşmalara dalmayın. Çünkü Allah’ı unutarak çokça konuşmak kalbi katılaştırır. Allah’tan en uzak olan kimse ise kalbi katı olandır.” (Tirmizî, Zühd, 62/2411. Muvatta’, Kelâm, 8)

Abdullah bin Büsr (ra) anlatıyor:

İki bedevî, soru sormak üzere Rasûlullah (sav) Efendimiz’e geldi. Birisi:

“–Ey Allah’ın Rasûlü! İnsanların hangisi daha hayırlıdır?” diye sordu.

Allah Rasûlü (sav):

“–Ömrü uzun, ameli de sâlih olandır” buyurdu.

Diğeri de:

“–Ey Allah’ın Rasûlü! İslâm’ın hükümleri çoğaldı, bana öyle bir amel söyle ki, ona sıkıca yapışayım” dedi.

Rasûlullah (sav) ona da:

“–Dilin dâimâ Allah’ın zikriyle ıslak olsun!” buyurdu. (Ahmed, IV, 188; Tirmizî, Deavât, 4/3375)

https://www.2g1d.com/

Îmânı Aşkla Yaşamak

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“İnsanlardan öyleleri de vardır ki, Allâh’ın rızâsını kazanmak için kendini ve malını fedâ eder. Allâh da kullarına karşı şefkatlidir.” (Bakara, 207)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Allah’ı rab, İslâm’ı din, Muhammed’i peygamber olarak benimseyip onlardan râzı olan kimse imânın tadını tatmıştır.” (Müslim, İmân 56)

https://www.2g1d.com/

Güzel Ahlaka Koşmak

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

"Erkek veya kadın, mümin olarak kim iyi amel işlerse, onu mutlaka güzel bir hayat ile yaşatırız. Ve mükâfatlarını, elbette yapmakta olduklarının en güzeli ile veririz."(Nahl, 97)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Kıyâmet gününde mü’min kulun terâzisinde güzel ahlâktan daha ağır bir şey bulunmaz. Allah Teâlâ çirkin hareketler yapan, çirkin sözler söyleyen kimseden nefret eder.” (Tirmizî, Birr, 62/2002)

Bir gün Hz. Ali (ra) şöyle buyurdu:

“-Sübhânallah! İnsanların çoğu hayır yapmaktan ne kadar da geri duruyorlar! Hayret doğrusu, bir kişiye müüslüman kardeşi bir ihtiyacı için gelir de o kişi kendisini hayır işlemeye muhtaç görmez, (kardeşinin ihtiyacını karşılamaz)! Hâlbuki onun güzel ahlâka koşması lâzımdır. Zira güzel ahlâk insanı kurtuluşa götürür.”

Bu esnâda bir kişi kalkıp:

“-Anam babam sana fedâ olsun ey Mü’minlerin Emîri! Sen bunları Peygamber Efendimiz’den mi işittin?” diye sordu.

Hz. Ali (ra) şöyle cevap verdi:

“-Evet. Ancak bundan daha güzelini de işittim. O da şudur: Tayy Kabîlesi’nin esirleri getirildiğinde içlerinden bir kadın, gâyet fasih bir lisanla:

“-Ey Muhammed! Eğer münâsip görürsen bizi serbest bırak! Arap kabîlelerini üzerimize güldürme! Ben bu kavmin efendisinin kızıyım. Babam insanların şeref ve haysiyetini korur, esirleri kurtarır, borçlu ve hastalara yardımcı olur. Açları doyurur, muhtaçları giydirir, misafiri ağırlar, yemek yedirir, selâmı yayardı. Bir ihtiyacı için gelen kişiyi kesinlikle geri çevirmezdi. Ben Hâtem-i Tâî’nin kızıyım.” dedi.

Bunun üzerine Rasûlullah (sav):

“-Ey kadıncağız! Bu saydıkların gerçek mü’minlerin vasıflarıdır. Şayet baban müslüman olsaydı ona merhamet eder, çok iyi davranırdık. Bu kadını serbest bırakın! Zira onun babası güzel ahlâkı severdi. Allah Teâlâ’da güzel ahlâkı sever.” buyurdu.

Ebû Bürde (ra) ayağa kalkıp hayretle sordu:

“-Yâ Rasûlâllah! Allah güzel ahlâkı sever mi?”

Rasûlullah (sav) şöyle cevap verdi:

“-Nefsim kudret elinde bulunduran Allâh’a yemin ederim ki hiç kimse güzel ahlâka sahip olmadan cennete giremez!” (Beyhakî, Delâil, no: 2087 [Vefdü Tayy]; Şuab, VI, 241/8013)

https://www.2g1d.com/

Dünya Hayatı Aldatmasın

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Ey insanlar! Şüphesiz Allah’ın vaadi gerçektir. Sakın dünya hayatı sizi aldatmasın. Sakın çok aldatıcı (şeytan), Allah hakkında sizi aldatmasın.” (Fatır, 5)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Dünyada sanki bir garip veya bir yolcu gibi ol!..” (Buhârî, Rikak, 3)

https://www.2g1d.com/

Müslüman, Komşusundan Mesûldür

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“İyilikle kötülük bir olmaz. Sen (kötülüğü) en güzel yol ne ise onunla önle. O zaman görürsün ki, seninle arasında düşmanlık bulunan kimse bile, sanki yakın dost(un olmuş)tur.” (Fussilet, 34)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Yapacağı fenâlıklardan komşusu emniyet içinde olmayan kimse cennete giremez.” (Müslim, Îmân, 73)

https://www.2g1d.com/

Kalplerin Yere Batırılması

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Onlara kendilerinden öncekilerin; Nûh, Âd ve Semûd kavminin, İbrahim kavminin, Medyen halkının ve alt üst edilen şehirlerin haberi gelmedi mi? Peygamberleri onlara açık deliller getirmişti. Allah onlara zulmetmemiş, onlar kendilerine yazık etmişlerdir.” (Tevbe, 70)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

“Mü’min, günâhını şöyle görür: O, sanki üzerine her an düşme tehlikesi olan bir dağın dibinde oturmaktadır. “Dağ üzerine düşer mi?” diye korkar durur. Fâcir (günahkâr) ise, günahı burnunun üzerinden geçen bir sinek gibi görür.” (Buharî, Deavât 4; Müslim, Tevbe, 3)

https://www.2g1d.com/

Onlar Gibi Olmayın!

Cenâb-ı Hak buyuruyor:

Bismillâhirrahmânirrahîm

“Dinlerine uymadıkça yahudiler de hıristiyanlar da asla senden razı olmayacaklardır. De ki: Doğru yol, ancak Allah'ın yoludur. Sana gelen ilimden sonra onların arzularına uyacak olursan, andolsun ki, Allah'tan sana ne bir dost ne de bir yardımcı vardır.” (Bakara, 120)

Rasûlullah (sav) Efendimiz buyurdular:

"Kim bir kavme (topluluğa) benzemeye çalışırsa o, onlardandır." (Ebu Davud, libas 4)

Gayr-ı müslimlere benzemek ve onlarca kutsal sayılan gün ve vakitlerde onlar gibi hareket etmek dinimizce bid'at kabul edilir. Nitekim cahil müslümanlardan birçoğu hıristiyanların en büyük bayramı olan Paskalya'da ve Noel (yılbaşı)de ateş yakmak, kadayıf ve mum gibi şeyler hazırlamak suretiyle hıristiyanlara katılır, yaptıklarını yapmaya özenirler.

Amr b. Şuaybin babasından, onun da dedesinden yaptığı rivayete göre Rasulullah (sav) efendimiz.

"Bizden başkasına benzemeye çalışan, bizden değildir" (Tirmizi, istizan 7) buyururlar.

Dolayısıyla yahudi ve hıristiyanlar bizden olmadıklarına göre onlara benzemeye özenmemeliyiz.

Ebu Hureyre'nin naklettiği bir hadiste Peygamber (sav) şu şekilde buyurur:

"Yahudi ve Hıristiyanlara benzemeye özenmeyiniz." (Tirmizi, istizan 7, edep 41)

https://www.2g1d.com/

Haram kazanan kimseye mal satmak

Soru:
Döviz-altın fonu yatırımı hususunda paranız repo, faiz vs. de kullanılmıyorsa caiz olduğunu biliyoruz. Bizim tarafımızdan bakıldığında altın fiyatının artışı oranında kâr alırsak karşı tarafın parayı hangi yolla temin edip kâr verdiği önemli midir?
Gayrimenkul sattığımız kişi de parayı değişik yollardan edindiyse ne yapacağız?

Cevap:
"Altın fiyatının artışı oranında kâr alırsak" diyorsunuz. Bu kârı, nasıl bir kazançtan aldığınız önemli. Mesela paranızı birine ödünç vermiş iseniz fark alamazsınız. Ortak olarak vermiş iseniz yapılan ticaretin meşru olması gerekir. Karşı taraf size vekaleten işletecekse yine işlemin meşru olması gerekir.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00446.htm

Kök hücre teknolojisi

Soru:
Son yıllarda çok sözü edilen ve özellikle Amerika'da çok tartışılan, Obama'nın geçtiğimiz günlerde onayladığı kök hücre teknolojisi önümüzdeki 5 yılda şu an tedavisi olmayan bir çok hastalığa derman olacak gibi görünüyor. Bu kök hücre dedikleri tanımsız hücreler enjekte edildikleri dokudaki hücrelerin biçimine dönüşen yani hasta organa uygulandığında tedavi edeceği birçok omurilik yaralanmaları, diabet, kanser, parkinson, organ yetersizliği vs. için umut. Dinen ne diyebiliriz?

Cevap:
Bu konu, geçtiğimiz yıl, Diyaneti'in Kızılcahamam'da tertip ettiği "Güncel dini meseleler" sempozyumunda tartışıldı, konunun uzmanlarının da bilgisi alındıktan sonra caiz olduğu sonucuna varıldı. Cenine müdahale yasağının "embriyo rahim cidarına tutunup beslenmeye başladığı andan itibaren başlamasına" da karar verildi.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00441.htm

Allah’a tanrı denilir mi?

– Allah’ın isimleri ehl-i sünnet itikadınca tevkifidir. Yani Allah hakkında, Allahın bildirdiği isimleri söylemek caiz olup, bunlardan başkalarını söylemek caiz değildir. Mesela Allah'a alim denir, fakat aynı manada olan “fakih denmez, yine Allah'a cömert manasında cevad denir, ancak aynı manada olan sahi ismi denilmez. Çünkü Allah-u Teala kendisini fakih ve sahi isimleriyle tanıtmamıştır. Bunun için Allah yerine Tanrı demek de caiz değildir. İmam Gazali derki: "Bir insana bile kendimizden dilediğimiz gibi ad koyamazsak nasıl olurda Allah hakkında bu cüreti gösterebiliriz."

– Tanrı ilah ve mabud demektir. Mesela pek çok hindunun tanrısı öküzdür, mecusilerin tanrısı ateştir denilmektedir. Başka dilerde de ilah ve mabud manasında farklı kelimeler kullanılmıştır. Allah ismi ise yabancı dillerde yapılan tercümelerde aynen kullanılmıştır. Çünkü bu ismin karşılığında hiçbir dilde hiçbir kelime yoktur.

– Allah ismi kuranda 2806 defa geçmesine rağmen, bir defa bile tanrı kelimesi geçmemektedir. Hem Cenab-ı Hak Kur’an da defalarca “benim ismim Allah’tır, beni Allah diye çağırınız, bana Allah diyerek ibadet ediniz, Allah diyerek yalvarınız demekte ancak hiçbir ayette ben tanrıyım, bana tanrı deyin dememektedir. Hadis-i şeriflerde de tanrı ismi geçmemektedir. O halde Allah’a kendi istediği ismi söylemeyipte müşriklerin ona ortak koştukları, batıl mabudlarını koydukları tanrı ismiyle onu çağırmanın ne kadar yanlış olduğu ortadadır.

Acaba bir hükümdar emri altında bulunan kimselere benim adım Ahmed dir. Beni Ahmed ismi ile çağırınız dese,onlarda farzı misal “hayır efendimiz bizim canımız sana Ahmed demek istemiyor biz sana Osman diyeceğiz ikiside altı üstü isim değil mi deseler öylede çağırsalar o padişah nasıl çok kızarsa aynen öylede Allah ismi yerine onun emretmediği belki de sevmediği tanrı ismini söylemek ve o isimle ibadet etmek gazabı ilahiyeye vesile olur.

https://feyyaz.tv/allahc-c.html

Boşanma sonrası mehir ve nafaka hakkında sorular

Soru:
Yaklaşık bir yıl önce resmen boşandım. Boşanma öncesi ve sonrası ayrı kaldığımız 10 aylık süreçte eşimin kira vb. masraflarını karşıladım. Resmen boşandıktan sonra da mahkeme kararıyla bir yıldır sadece ayda 300 YTL nafaka ödüyorum. Velayeti bende olan kızım da annesinden ayrı kalıyor ve bütün masraflarını ben karşılıyorum. Geçtiğimiz ay eşim beni aradı ve benim yıllardır tamamen unuttuğum mehir meselesini hatırlattı. Şimdiki meblağla 12.000 YTL'lik (eski parayla 12 milyar) bir rakama denk geliyor. Ben de "Bu mehri tamamen unutmuşum. Bu mehrin hemen hemen yarısını bir sene içindeki masraflarla sana zaten ödemiş oldum. Kalan mehir miktarını ödeyeceksem, aylık 300 YTL'lik resmi nafakadan vazgeçmelisin" dedim. Ama kendisi ne resmi nafakadan vazgeçiyor, ne de mehirden vazgeçiyor… Bu durumda:
1. Mehir vermezsem, ödemeye devam edeceğim aylık nafaka, mehir yerine de geçer mi?
2. Eski eşim "nafakadan vazgeçtim, mehri isterim" derse, şimdiye kadar kendisine yaptığım ödemeleri toplam mehir miktarından düşebilir miyim?

Cevap:
Boşanmış ve iddetini de doldurmuş bir zevce için eski kocası nafaka ödemez. Eğer haksız olarak bu nafaka alınıyorsa bunu, meşru borcuna (mesela mehire) sayabilir.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00440.htm

Avukatlık ücreti

Soru:
Mahkemede davayı kaybeden tarafa harç ödettirilmesi caiz midir? Nasıl yapılmalıdır?
Avukatın müvekkilinden aldığı para değil de mahkemeyi kaybeden karşı taraftan mahkeme kararıyla vekalet ücreti alması caiz midir?

Cevap:
Davayı kaybeden "haksız olan" demektir. Bir kimse haksız olarak bir başkasına zarar verirse onu tazmin eder. Haklı olanın avukat tutması ve ona ücret ödemesi zarardır ve karşı taraf (davayı kaybeden) bunu öder.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00432.htm

Banka aracılığı ile hisse senedi almak

Soru:
Borsada ticaret yapmayı niyet ediyorum. Hisse satın almak için satın alma limitim 30 000 dolar. Hissemi satın aldıktan sonra banka (acenta) parasını 4 gün sonra benim hesabımdan alacak. Eğer satın aldığım bu hisseyi 4 gün içerisinde satarsam ve de kâr elde edersem, banka parayı sadece benim hesabımda depozito edecek. Burada bir risk faktörü var. Eğer hisse bedeli düşerse ve 4 gün içerisinde satamazsam, o zaman miktarı alırlar. Ben bu hisseleri satın almak istiyorum.

Cevap:
Bankadan fazili kredi almak caiz değildir.
Üretimi ve ticareti helal olan nesnelere ait hisse senetleri alınır ve satılır.
Bir senedi satın alan (satın alma akdini yapan) kimse ona sahip olur ve bedelini satıcıya borçlanır. Bu bedel vadesinde ödenir. Vadesi geçerse fark alınamaz, ancak enflasyon farkı alınabilir.
Satın alınan senet ne zaman satılırsa satılsın kârı ve zararı senet sahibine (veya sahiplerine) ait olur.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00430.htm

Aracı olarak araba alım satımı (galericilik, ikinci el otomobil)

Soru:
Abim cok hassas bir galerici, arabasını 10500 tl. ye satışa getiren bir müşterinin aracını sırf değerinden daha az fiyat söyledi diye ısrarla 11500 tl. ye alacak kadar vicdanlı. Başka bir örnek, pazarlık payı koyarak 14 000 tl. istediği bir arabayı müşteri çok beğenip hiç pazarlik etmeden o fiyata alınca gece uykusu kaçan ve ertesi gün adamı arayıp "pazarlik etseydiniz 13 250 ye bırakacaktım" diyerek 750 tl tekrar iade eden farklı biri.
Sorusu şu: Bazen kendinde olmayan bir arabayı başka birine satıyor, aracı gibi. Alıcı abimi biliyor, tüm mesuliyet abime ait. Diyelim arabayı 10 000 tl. ye buldu, ama arabanın binici fiyatı 11 000 tl. Şimdi abim alıcıya bu arabayı nasıl geçiş yapacak? Kendinde olsa diyelim 10 000 tl. ye aldığı arabayı 11 000 tl.ye satıyor, bu durumda ise araba kendinde değil, mülkiyet yok, ama emek ve sorumluluk var. Alıcıya 11 000 dese de araba eder fiyatına satılmış olacak, işte bunun caiziyetini soruyor.
Alıcıya "10 000 tl. ye aldım ama benim komisyonum şu" dese kimse kabul etmez. Tabi alıcı önceden parasını vermiyor abime. Bana araba bul diyor. Abim ne yapmalı?

Cevap:
Ağebeyiniz şunları yapabilir:
a) "Bana araba bul" diyen kişi ile "ne karşılığında, hangi komisyon ile" araba bulacağını konuşur, kişi razı olur, komisyonunu alır.

b) Arabanın sahibinden (satıcıdan) arabasını dilediğine, belli fiyatla satmak için vekalet (sözlü) alır, arabayı satar ve satıcıdan vekalet ücreti alır (bu ücreti arabanın satış fiyatına ekler ve ödemeden sonra ücretini satıcıdan alır. Bu anlaşmayı şöyle de yapabilir: "Arabanı satarım, sana şu kadar veririm, üstü benim olur". Sonunda satış fiyatı piyasa raicini aşmadıkça mesele olmaz, sakınca bulunmaz.

c) Alıcının istediği arabayı bulunca ona satış yapmadan önce arabayı sahibinden "sözlü akit" ile -yani resmi devir yapmayaya gerek yoktur- satın alır ve üzerine kârını koyarak alıcıya satar. Resmi işlem ise gerektiği gibi yapılır.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00427.htm

Namaz kılmama cezası

Soru:
Sizin 'Anahatlarıyla İslam Hukuku' kitabınızda namaz kılmayan bir kişi için ta'zir cezası olduğu yazıyor. Bu, ilk bakışta ibadette zorlama olmaması prensibiyle çelişiyor gibi gözüküyor. Bunu açıklar mısınız?

Cevap:
Tazir cezası yöneticlerin takdirine bırakılmış cezalardır. Yöneticiler de alimlerle danışarak karar alırlar. Namaz kılmayana verilecek cezanın fayda ve zararları -başkalarına örnek teşkil etmesi ve namazın terkini normalleştirmesi gibi yönlerden- alimler tarafından takdir edilir. Bu ceza insanlara zorla namaz kıldırmak için olamaz; çünkü zorla yapılan şey ibadet olmaz. Ceza toplum hayatında dini korumaya yönelik olur, bu da şartlara göre değişir.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00426.htm

Gayr-i Müslim ile evlenmek ve bu nikahta şahitlik olur mu?

Soru:
Dini nikah ile ilgili birsey sormak istiyorum. Müslüman bir kız (İslam'ı hiç bilmeyen ve yaşamayan) şu anda Hollandalı bir genç ile yaşıyor. Kızın annesi bu gençler için dini nikah kıymamı rica etti. Dini nikahın ne olduğunu bana soran bu kıza bu konu da bilgi verdim, onun da kafasına yattı ve "nikahımızı kıyar mısın" dedi. Hollandalı gencin müslüman olmaması bir problem tabii ki. İlk önce size bunu soracaktım. Bu gençlerin dini nikahı kıyılabilir mi?

Cevap:
Ya ikisi de dinsiz veya erkek dinsiz olursa (ehl-i kitap da olsa yazacağım hüküm aynıdır), bu durumda kıyılan nikahın bir hükmü, bir geçerliği yok; üstelik meşru sanılması da sakıncalıdır.

Soru:
Bir de çiftlerin anne ve babası şahit olabilir mi?

Cevap:
Annesi, yanında bir başka kadın ve babası şahit olabilirler.

Soru:
Diğer sorum da 2 erkek ya da 1 erkek 2 kadın şahit borçlar hukukunda geçiyor. Mehir konusu olduğundan dolayı bu nikah akdi için de mi bu şekilde şahitler söz konusu? Yani 2 kadın şahit ile nikah geçerli olabilir mi?

Cevap:
Şahitliğin nisapları konusunda icma var; buna aykırı davranmak ve yorum yapmak için bir zaruret de yok.

(Müslüman bayanın Müslüman olmayan erkekle evlenmesinin dinimizce yasak olması ile ilgili olarak şu bağlantıya ve ayrıca şu bağlantıya bakınız. -Site editörü-)

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00425.htm

Namazda Kur'an'ı yüzünden bakarak okumak olur mu?

Soru:
Uzun okumayı sevdiği için namazlarımda, Mushafı uygun bir yere koyup yüzünden okusam caiz olur mu?

Cevap:
Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre farz olsun nafile olsun namazlarda kıraati (Kur'an okumayı) Mushaf'a veya okunacak sure ve âyetlerin yazılı olduğu bir yere bakarak yapmak caizdir.
Mâlikîlere göre farz namazlarda Mushaf ve kâğıt gibi bir yerden okumak mekruh, nafile namazların baş tarafında okumak ise caizdir.
Ebû Hanîfe'ye göre Mushaf'a bakarak okumak namazı bozar.
Ebu Yusuf ve Muhammed'e göre Ehl-i kitab'a benzemek kastı varsa mekruhtur.

Mezhepler arasındaki bu farklı görüşlerin gerekçeleri şöyledir:
Caiz diyenler, ashab ve tabiun zamanında böyle uygulamaların bulunduğuna dayanmışlardır.
Caiz değil diyenler ise "namazda bir başka şeyle fazlaca meşgul olma"nın namazı bozacağı kuralını uygulamışlardır.
Buna göre fazla meşgul olmadan okuyacak şekilde tedbir alınır, ona göre okunacak kısım uygun yere yeleştirilir veya yansıtılırsa namazda böyle bir yere bakarak okumak caiz olur.

(Aynı konuda farklı birinin sorusu:)

Soru:
Ben 4-5 gündür namaz kılmaya çalışıyorum ama dualar daha ezberimde değil, ayrıca yanlış olmasın diye kelimesi kelimesine okumak lazım, bu yüzden hep kitaba bakarak kılıyordum, ama bu namazı bozarmış, şimdi ben ne yapacağım, böyle alıştırmak için kabul olmayacağını bile bile öğrenmek için kılmalı mıyım, yoksa tam olarak ezberleyince mi kılmalıyım.

Cevap:
Öğreninceye kadar kitaba bakarak okuyabilirsin ve bu bakma fiili namazını bozmaz. Kesin olarak namazına devam et, "önce tam olarak okuyayım, sonra kılarım" deme.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00422.htm

Seferilik hakkında sorular (vatan-ı asli)

Soru:
A şahsı eşi ve çocuklarıyla Ankara'da yaşamaktadır. İşi de esasen oradadır. Fakat arasıra bir günlüğüne ya da iki üç günlüğüne İstanbul'a ve İzmir'e gelip dönmektedir. İstanbul'da ve İzmir'de de kendisine ait birer ev vardır. Bu üç şehirde de evinin olması üç şehirde de mukim olması anlamına mı gelir?

Cevap:
Bu evlerde eşleri bulunmadıkça yalnızca evin olması orayı asıl vatan haline getirmez.

Soru:
A şahsı eşi ve çocuklarıyla Ankara'da yaşamaktadır. İşi de esasen oradadır. Antalya'da da bir yazlık evi bulunmaktadır. Bu eve 15 günden az (hanımıyla birlikte) gittiği zaman seferi midir, mukim midir?

Cevap:
Yazın onbeş günden az veya fazla kalınan yazlık ev, orada devamlı oturma, maişetini kazanma ve yaşama niyeti bulunmadıkça asıl vatan olmaz.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00420.htm

Vücudun kıllarını tıraş etmek

Soru:
İnternet sitelerinde araştırdım. Erkekler için sakal, bıyık, saç, koltuk altı ve makat bölgesi vb. hariç diğer bölgelerin traş edilip edilmeyeceğine dair farklı görüşler gördüm. Dübür bölgesi için kimisi traş edilebilir, kimisi traş edilemez diye belirtiyor.
1. Dübür bölgesi traş edilebilir mi.
2. Makat bölgesi traşı hangi bölgeleri kapsıyor, tam olarak.
3. Affınıza sığınarak popo bölgesini traş etmenini hükmü.

Cevap:
Dışkının çıktığı delik ile onun yumurtalara kadar ön kısmı ve yarığın bittiği yere kadar arka kısmı tıraş edilecek ki, pislik bulaşmasın, temizlik kolay olsun ve koku olmasın. Bu tıraşı yapmak sünnettir.

Soru:
Erkeklerin göğüs kılını kesmesi caiz olur mu? Çok fazla dökülüyor. Yatak ve çamaşırlarım rahatsız edecek kadar kirli gözüküyor.

Cevap:
Bu sebeple kesmek caiz olur.

Soru:
Kadınların kol ve bacak kıllarını ağda ile almalarının hükmü.

Cevap:
Bu kıllar ağda veya başka bir şey ile yok edilebilir.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00418.htm

Hıristiyan kızla evlenmek ve çocuk

Soru:
Ben bir Hristiyan kızla evlenmek istiyorum. Dinen herhangi bir engelin olup olmadığını öğrenmek istiyorum. Ve herhangi bir engel yoksa o zaman doğacak olan çocuk hangi dine göre yetiştirilecek. Buna nasıl karar vereceğiz. Şimdiden kıymetli dakikalarınızı ayırdığınız için teşekkürler. Hayırlı çalışmalar.

Cevap:
Hristiyan bir kızla evlenmeniz caizdir. Doğacak çocuk babaya tabi olarak müslüman sayılır ve müslüman olarak eğitilip yetiştirilmesi gerekir. Yürürlükteki kanunlar buna uymayan, mesela çocuğun hristiyan da olmasına yolu açık bırakan bir madde içeriyorsa ya başta kadınla anlaşmak gerekir veya evlenmekten vazgeçmek icab eder.

(Müslüman bayanın Müslüman olmayan erkekle evlenmesinin dinimizce yasak olması ile ilgili olarak şu bağlantıya ve ayrıca şu bağlantıya bakınız. -Site editörü-)

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00416.htm

Miras ve faiz

Soru:
Babannemin bankada ylllardır faizde tuttuğu belli bir parası var, bu para miras kaldığında devlet paranın yarısına yakınına el koyuyor. El koyduğu para faizli olan paradan sayılır mı, yoksa kalan paradan mı faizli kısmı atmamız gerekir.

Cevap:
Devletin el koyduğu kısmı faizden mahsup edersiniz, ana para sizindir, yine de faiz kalırsa bunu yoksullara verirsiniz.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00408.htm

İstihare ve kader

İstihare rüya değil, duadır. Rüyada görülen önemli değildir. Kaderimizi bilmeyiz ve biz iyi olsun diye dua ederiz; bu dua da kaderin bir parçası -olacağın ezelde konmuş ve bizim irademize bırakılmış şartı- olabilir.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00405.htm

Kefir içmek caiz mi?

Kefir, sarhoş eden alkollü içkilerden değildir. Bir içeceğin -sarhoşluk vermesi sebebiyle- haram olabilmesi için, bir insanın bir defada, normal olarak içebileceği azami miktarı içildiğinde insanı sarhoş etmesi gerekir. Kefirde böyle bir etki yoktur ve içilmesi caizdir.
Kefirin birçok faydasından bahsediliyor, zararından söz edeni duymadım. Kefir sütün fermantasyonu yoluyla elde ediliyor ve hiçbir yerde, hiçbir zaman sarhoş eden bir içki olarak kullanılmamıştır. İslam'da yasak olan içki -içilebilir ölçüdeki- çoğu sarhoş eden içkidir. Kefirde böyle bir özellik olmadığına göre içilmesinde de din yönünden bir sakınca yoktur.

http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00410.htm

İHLÂS VE NİYET-11

10- وعن أبي بَكْرَة نُفَيْعِ بْنِ الْحَارِثِ الثَّقفِيِّ رَضِي الله عنه أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: «إِذَا الْتَقَى الْمُسْلِمَانِ بِسَيْفَيْهِمَا فَالْقَاتِلُ وَالْمَقْتُولُ فِي النَّارِ» قُلْتُ : يَا رَسُول اللَّهِ ، هَذَا الْقَاتِلُ فمَا بَالُ الْمَقْتُولِ ؟ قَال: «إِنَّهُ كَانَ حَرِيصاً عَلَى قَتْلِ صَاحِبِهِ» متفقٌ عليه .

10. Ebû Bekre Nüfey` İbni Hâris es-Sekafî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“İki müslüman birbirine kılıç çektiği zaman, öldüren de, ölen de cehennemdedir”.

Bunun üzerine ben:

- Yâ Resûlallah! Öldürenin durumu belli, ama ölen niçin cehennemdedir? diye sordum.

Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem:

- “Çünkü o, arkadaşını öldürmek istiyordu” buyurdu.

Buhârî, Îmân 22, Diyât 2, Fiten 10; Müslim, Kasâme 33, Fiten 14, 15. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Fiten 5; Nesâî,Tahrîm 29, Kasâme 7; İbni Mâce, Fiten 11

Ebû Bekre es-Sekafî

Ebû Bekre Tâiflidir. Annesi ve babası köle olduğu için o da köle sayılıyordu. Müslümanlar Tâif’i kuşattıkları zaman Peygamber Efendimiz, gelip müslümanlara katılan hürler serbest, köleler hür olacak diye ilân etti. Ebû Bekre Tâif kalesinden aşağı, bekre denen bir kuyu çıkrığı ile inerek gelen 23 köleden biriydi. Bu sebeple Peygamber Efendimiz ona Ebû Bekre diye iltifat etti. O günden sonra hep bu künye ile anıldı.

Ebû Bekre çok ibadet etmesiyle tanınan bir sahâbî idi. Rivayet ettiği bu hadîs-i şerîfi hayatı boyunca tatbik etti. Bu sebeple de ashâb-ı kirâm arasında çıkan anlaşmazlıkların hiçbirine katılmadı. Hatta onun “Bir müslüman kılıcını çekip beni öldürmeye kalksa, ona engel olmam” dediği nakledilir. Kendisinden 132 hadis rivayet edilmiştir.

Hicretin 51. yılında (671) Basra’da vefat etti.

Allah ondan razı olsun.

Açıklamalar

Müslümanların kardeş oldukları Allah Teâlâ tarafından açıkca belirtilmiştir [Hucurât sûresi (49), 10]. Kardeşlerin birbirine silah çekmesi olacak şey değildir. Onlar silahlarını din kardeşlerine değil, İslâm düşmanlarına karşı çekmek zorundadır. Müslümanların birbirini öldürmeye kalkması şu âyet-i kerîmeyle kesin bir şekilde yasaklanmıştır:

“Kim bir mü’mini kasten öldürürse, cezası, içinde ebediyyen kalacağı cehennemdir” [Nisâ sûresi (4), 92]. Yanlışlıkla öldürme durumunda ise, ebediyyen cehennemde kalmak söz konusu değildir. Fakat -yukarıdaki âyetin bir öncesinde belirtildiği üzere- yanlışlıkla öldürmenin de değişik cezaları vardır.

Hadîs-i şerîfte kılıcın zikredilmesi, o devrin kavga ve savaş âletlerinin başında kılıcın gelmesi sebebiyledir. Bugün kılıcın karşılığı tabanca ve benzeri öldürücü âletlerdir.

Peygamber Efendimiz’in, müslüman kardeşine silah çekip öldürenin ve bu esnada ölenin cehennemlik olduğunu belirtmesi üzerine Ebû Bekre, öldürenin neden cehenneme gittiğini anladığını, ama öldürülenin niçin cehennemlik olduğunu anlamadığını söyledi. Bunun üzerine Efendimiz, o kimseyi cehennemlik yapan şeyin, kardeşini öldürmeye kalkması olduğunu belirtti.

Kendisine silah çekilen bir kimse, hasmını öldürmeyi düşünmeden, sadece nefsini müdâfaa etmek için silahını çekse ve onu öldürmek zorunda kalsa, katil sayılmaz. Çünkü o nefsini müdâfaa etmek zorunda kalmıştır. Nefsini müdâfaa etmek ise, dinin emridir. Nitekim 1360 nolu hadiste göreceğimiz üzere sahâbîlerden biri ile Peygamber Efendimiz arasında şöyle bir konuşma geçer:

- Yâ Resûlallah! Adamın biri gelip malımı elimden almaya kalksa, ne yapmalıyım?

- “Malını ona verme!”

- Ya adam benimle kavga etmeye kalkarsa?

- “Sen de onunla dövüş!”

- Ya beni öldürürse?

- “Şehid olursun.”

- Ben onu öldürürsem?

- “O cehennemlik olur” (Müslim, Îmân 225).

Bir insanın âhiret hayatını da mahvederek ebediyyen cehennemde kalmasına yol açan şey, bir müslümanı öldürmeye niyet etmesi ve bu konuda kararlı olmasıdır. Zira ölenin de, öldürenin de hedefi, karşısındakinin hayatına son vermektir. Birinin ötekinden farkı, daha atılgan davranıp muhâtabını öldürmesidir.

Haksız yere birini öldüren kimse yaptığına pişman olarak samimiyetle tövbe ettiği takdirde, Allah Teâlâ dilerse onu affedebilir. Böyle birinin bağışlanmayacağını söyleyen âlimler de vardır. Fakat şirk dışındaki bütün günahları Allah Teâlâ’nın bağışlayabileceği âyet-i kerimeyle belirlendiğine göre [Nisâ (4), 48, 116] Allah Teâlâ dilerse bunları da bağışlar veya cezalandırır.

Hadisimizin “Kim bir mü’mini kasten öldürürse, cezası, içinde ebediyyen kalacağı cehennemdir” âyet-i kerîmesini açıkladığı söylenebilir. Dikkat edileceği üzere Peygamber Efendimiz hem ölen hem de öldüren hakkında “müslüman” kelimesini kullanmıştır. Demek oluyor ki, birbirini kasten öldürenler büyük günah işlemekle beraber müslümanlıktan çıkmazlar. Allah’a şirk koşmayan kimsenin ebediyyen cehennemde kalmayacağı, cezasını çektikten sonra cehennemden çıkacağı bilindiğine göre, birbirini öldüren müslümanların da ebediyyen cehennemde kalmayacağı anlaşılmaktadır. Demek oluyor ki, âyet-i kerîme yapılan günahın büyüklüğünü belirtmekte, bu işe teşebbüs edecek olanları ağır ceza ile tehdit etmektedir.

Bu hadîs-i şerîf münasebetiyle iki büyük ashâb kitlesinin birbiriyle yaptığı savaşlar hâtıra gelmekte ve onların durumu merak edilmektedir. Bu konuda söylenecek en doğru ve kestirme cevap şudur:

Onlar ashâb ve müctehid kimselerdi. “Mü’minlerden iki grup birbiriyle çarpışırlarsa, aralarını düzeltin” [Hucurât sûresi (49), 9] âyet-i kerîmesi gereğince zan ve kanaatlerine göre bir tarafı haklı buldular ve o tarafta yer aldılar. Maksatları birilerini öldürmek, karışıklık çıkarmak değil, müslümanların arasını bulmaktı. Şüphesiz bu olayların çıkmasına sebep olanlardan biri haklıydı. Haklı olmayan tarafta yer alan sahâbîlerin niyeti haksızı savunmak değildi. Onların düşüncesine göre de tuttukları taraf haklı idi. İctihâdında haklı olanın iki sevap, yanılan âlimin ise bir sevap kazandığı bilinen bir gerçektir.

Bu olaylarda iki gruba ayrılan ashâbın birbirine bakışını, Hz. Ali’nin karşı grup hakkında söylediği şu söz ne güzel ifade etmektedir:

“Bunlar bize karşı haksızlık eden kardeşlerimizdir.” Herşeye rağmen onlar yine de biribirlerine kardeş gözüyle bakıyorlardı. Onların bu bakış açısına iltifat etmeyerek taraflardan birini itham etmeye kalkmak, aradan geçen bunca yüzyıldan sonra bizi doğruya götürmez.

Hiçbir zaman unutulmamalıdır ki, Allah Teâlâ onları: “Siz insanların arasına çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz” [Âl-i İmrân (3), 110] diye methetmiştir. “En hayırlıları” eleştirme yetkisini kendisinde bulanların onlardan da hayırlı olması, değilse susması gerekir.

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. Günah işlemeye niyet edilerek kesin karar verilir, bu kararı kalb de onaylarsa, artık o günah işlenmiş sayılır (12. hadiste bu konu ele alınacaktır).

2. Allah’ın verdiği canı haksız yere alma yetkisi kimseye verilmemiştir. Bu sebeple birini öldürmeye kalkmak, Allah’a ait yetkiye müdâhale etmek olduğundan cezası cehennemdir.

3. İyiliklerde olduğu gibi kötülüklerde de niyete bakılır.

İmam Nevevi-Riyazü's Salihin (Erkam Yayınları)

İHLÂS VE NİYET-10

9- وعَنْ أبي مُوسَى عبْدِ اللَّهِ بْنِ قَيْسٍ الأَشعرِيِّ رضِي الله عنه قالَ: سُئِلَ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَنِ الرَّجُلِ يُقاتِلُ شَجَاعَةً ، ويُقاتِلُ حَمِيَّةً ويقاتِلُ رِياءً ، أَيُّ ذلِك في سَبِيلِ اللَّهِ؟ فَقَالَ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « مَنْ قاتَلَ لِتَكُون كلِمةُ اللَّهِ هِي الْعُلْيَا فهُوَ في سَبِيلِ اللَّهِ » مُتَّفَقٌ عليه

9. Ebû Mûsâ Abdullah İbni Kays el-Eş`arî radıyallahu anh şöyle dedi:

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e:

- Biri cesaretini göstermek, diğeri milletini korumak, öteki kendine yiğit adam dedirtmek için savaşan kimselerden hangisi Allah yolundadır? diye soruldu.

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şu cevabı verdi:

- “Kim, İslâmiyet daha yüce olsun diye savaşıyorsa, o Allah yolundadır.”

Buhârî, İlim 45, Cihad, 15, Farzu’l-humüs 10, Tevhîd 28; Müslim, İmâre 150, 151. Ayrıca bk. Tirmizî, Fezâilü’l-cihad 16; Nesâî, Cihad 21; İbni Mâce, Cihad 13

Ebû Mûsâ el-Eş`arî

Yemen’in Zebid bölgesinde yaşayan ve güzel davranışlarıyla Hz. Peygamber’in takdirini kazanan Eş’arîlerdendir. Hz. Peygamber’in İslâm’a davet ettiğini duyunca, onu görmek üzere iki ağabeyi ve 52 kişiyle birlikte bir gemiye binip yola çıktılar. Fakat fırtına onları Habeşistan’a sürükledi. Karaya çıkınca, Peygamber Efendimiz’in amcasının oğlu Ca`fer-i Tayyâr ile birçok müslümanın orada olduğunu öğrenip sevindiler. Hicretin 7. yılında (628) Medine’ye döndüler. Önce Habeşistan’a sonra da Medine’ye giderek iki hicret yaptıklarını ve bu sebeple Allah’ın rızâsını kazandıklarını Resûl-i Ekrem Efendimiz’den duyunca çok sevindiler. Ebû Mûsâ el-Eş`arî o tarihten sonra Peygamber Efendimiz’den hiç ayrılmadı. Onun maiyyetinde bütün savaşlara katıldı.

Hz. Ömer ve Hz. Osman devirlerinde yıllarca Basra ve Kûfe valiliği yaptı. Birçok beldenin İslâm topraklarına katılmasını sağladı.

Ashâb-ı kirâm’ın en büyük altı âliminden biri sayılırdı. Kur’ân-ı Kerîm’i bizzat Peygamber Efendimiz’den öğrendi, Basralılara ve Kûfelilere yıllarca Kur’an öğretti. Çok güzel bir sesi vardı. O Kur’an okumaya başlayınca herkes derin bir huşû ile dinlerdi. Bir gece Resûl-i Ekrem Efendimiz Hz. Âişe’yle birlikte onun Kur’an okuyuşunu dinledikten sonra, kendisine Hz. Dâvûd’unkine benzer bir ses verildiğini söyledi. Hz. Ömer onun Kur’an okumasını istediği zaman:

- Ebû Mûsâ! Bize Rabbimizi hatırlat! derdi.

Ebû Mûsâ uzun yıllar idarecilik yapmasına rağmen dünya malına hiç iltifat etmedi. Herkese Hz. Peygamber zamanında yaşadıkları mütevâzi hayattan örnekler vererek sâde yaşamanın güzelliğini anlattı.Çok hayâlı bir insandı. Geceleri uyurken vücudunun açılabileceğini düşünerek bir nevi pijamayla yatardı. Allah’tan utandığı için karanlıkta iki büklüm yıkandığını söylerdi. Talebelerini yumuşak kalbli olmaya teşvik eder, Allah korkusundan dolayı ağlamayı tavsiye eder ve:

- Ağlayamıyorsanız, ağlamaya gayret edin! Zira cehennem ehli, göz pınarları kuruyana kadar ağlayacak, sonra içinde gemiler yüzecek kadar kanlı yaşlar dökecekler, derdi.

Ebû Mûsa el-Eş`arî 360 hadis rivayet etmiştir. 63 yıllık hayatının çoğu İslâm’a ve insanlara hizmet etmekle geçen bu muhterem sahâbî, hicretin 42. yılında (662) Kûfe’de, bir rivayete göre de Mekke’de vefat etti.

Allah ondan razı olsun.

Açıklamalar

Hadîs-i şerîfin muhtelif rivayetlerinde görüldüğü üzere, cesaretini göstermek, milletini korumak ve kendine yiğit adam dedirtmek gibi gayelerden başka, sırf ganimet elde etmek ve öfkesini yatıştırmak için savaşanların hâli de Peygamber Efendimiz’e sorulmuştur. Bu düşüncelerle savaşanlardan hiçbirinin Allah yolunda cihad etmiş olamayacağını kesin bir dille açıklayan Resûl-i Ekrem Efendimiz, 1346 numara ile tekrar görüleceği üzere ancak İslâmiyet’i yayıp yaşatmak (i`lâ-yi kelimetullah) için savaşanların Allah yolunda cihad etmiş sayılacağını belirtmiştir.

Hadisin metninde geçen kelimetullah sözüyle, kelime-i tevhîd yâni Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah kastedilmiştir. İslâm’ı en iyi ve en kısa bir şekilde ifade eden kelime-i tevhîd müslümanların parolası gibidir. Müslümanın en önemli görevi, dilinden düşürmediği bu aziz kelimeyi ufukların ötesine götürmek, başkalarının da Allah’ı tanımak suretiyle mutlu olmasını sağlamaktır. Cihad bu demektir. O hâlde böylesine yüce bir gaye için savaşmak varken, nefsânî duygular ve basit çıkarlar için vuruşmak elbette yanlıştır.

Allah’ın rızâsını kazanmak için savaşmak ön planda geldiği takdirde, zikredilen diğer hedeflerin gözetilmesi asıl maksada zarar vermez. Meselâ milletini korumak için vuruşan kimsenin asıl gayesi Allah’ı hoşnut etmek, İslâm yurduna düşman ayağı bastırmamak ise, kendi milletini koruma duygusu bu hedefe ters değildir.

İnsanoğlunun yaptığı her harekette niyetine bakıldığı bu hadiste bir kere daha ortaya konmaktadır. Demek oluyor ki, bir can pazarı olan savaşta ölünce şehid, kalınca gâzi sayılabilmek için Allah’a hizmet aşkının ön planda tutulması gerekmektedir. Bunu Ebû Ümâme el-Bâhilî’nin rivayet ettiği şu hadîs-i şerîf daha açık bir şekilde ortaya koymaktadır:

Adamın biri Resûl-i Ekrem’e gelerek:

- Para ve şöhret için savaşan bir adam sevap kazanır mı? diye sordu.

Peygamber Efendimiz:

- “Hiçbir şey kazanamaz”, buyurdu.

Adam bu soruyu Resûl-i Ekrem’e üç defa sordu. Her defasında da aynı cevabı aldı. Sonra Hz. Peygamber sözünü şöyle tamamladı:

“Allah Teâlâ sadece kendi rızâsı için yapılan ibadetleri kabul eder, başkasını değil” (Nesâî, Cihad 24).

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. İşler değerlendirilirken hangi maksatla yapıldığına bakılır. İyi niyetle yapılmışsa Allah katında makbul olur.

2. Allah’ın rızâsını kazanmak için savaşmak yerine menfaat ve nefsi tatmin için vuruşmak doğru değildir.

3. Dünyaya gönül bağlamak, insanı yüce hedeflere varmaktan alıkoyan basit ve önemsiz bir uğraştır.

4. Cihad gibi en önemli bir görev bile, ancak ihlâs ile yapılırsa bir kıymet ifade eder.

İmam Nevevi-Riyazü's Salihin (Erkam Yayınları)

İHLÂS VE NİYET-9

8- وَعَنْ أبي هُريْرة عَبْدِ الرَّحْمن بْنِ صخْرٍ رضي الله عَنْهُ قال : قالَ رَسُولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «إِنَّ الله لا يَنْظُرُ إِلى أَجْسامِكْم ، وَلا إِلى صُوَرِكُمْ ، وَلَكِنْ يَنْظُرُ إِلَى قُلُوبِكُمْ وَأَعمالِكُمْ » رواه مسلم .

8. Ebû Hüreyre Abdurrahman İbni Sahr radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

- “Allah Teâlâ sizin bedenlerinize ve yüzlerinize değil, kalblerinize bakar.”

Müslim, Birr 33. Ayrıca bk. İbni Mâce, Zühd 9

Ebû Hüreyre

Müslüman olmadan önceki adı Abdüşems idi. Müslüman olduktan sonra Abdurrahman adını aldı. Birgün elbisesinin içinde bir kedi götürüyordu. Kendisini gören Resûl- i Ekrem Efendimiz:

- O nedir? diye sordu. Ebû Hüreyre:

- Kedi, diye cevap verdi. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz ona “Kedicik babası” anlamında:

- Ebû Hüreyre! diye takıldı. O günden sonra bu künye ile tanındı ve asıl adı unutuldu. Kendisine Resûl-i Ekrem’in verdiği bu künye ile hitâp edilmesinden pek hoşlanırdı.

Ebû Hüreyre hicretin yedinci yılında müslüman oldu. Mescid-i Nebevî’nin sofasında yatıp kalkan ve kendilerine Ashâb-ı Suffe denen fakir müslümanlardan biriydi. Gece gündüz Peygamber Efendimiz’den ayrılmaz, ondan duyduğu hadisleri öğrenmeye çalışırdı. Peygamber Efendimiz’in hayatının son üç senesinde bizzat kendisinden ve diğer büyük sahâbîlerden duyduğu mükerrerleriyle birlikte 5374 hadîs-i şerîf rivayet etmiştir. Böylece ashâb-ı kirâmdan en çok hadis rivayet eden o olmuştur. Rivayetlerinin 609 tanesi hem Buhârî’ nin, hem de Müslim’in Sahîh’lerinde bulunmaktadır.

Kendisine pek çok hadis rivayet ettiğini söyleyenlere:

- Muhâcirînden olan kardeşlerimizi ticaretleri ve çarşılarda olan alış verişleri, ensardan olan kardeşlerimizi ziraatları ve hurmalıkları meşgul ederdi. Ben ise karın tokluğuna Hz. Peygamber’den ayrılmaz, onların bulunmadıkları zamanlarda Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında bulunur ve onların ezberlemediklerini ezberlerdim, cevabını vermiştir.

Ebû Hüreyre’den 800’den fazla sahâbî ve tâbiî hadis rivayet etmiştir.

Hz. Ömer’in hilâfeti zamanında bir müddet Bahreyn valiliği yapmış, sonra da hiçbir idârî görev kabul etmeyerek Medîne-i Münevvere’de yaşamıştır. Hicretin 59. yılında Medine’de 78 yaşında iken Allah’ın rahmetine kavuşmuştur.

Allah ondan razı olsun.

Açıklamalar

İnsanlar genellikle dış görünüşe önem verirler. Güzel ve yakışıklı olanlarla varlıklı kimseler toplumda daha büyük itibar görürler. Çirkin ve fakir olanlara pek değer verilmez. Bu ölçüler ruh ve gönül dünyasını tanımayan sığ ve sathî kimselerin değer ölçüleridir.

Allah Teâlâ ise insanların davranışlarını iyi ve kötü olarak değerlendirirken ne beden güzelliğine, ne de mal varlığına bakar; çünkü bunlar gelip geçici değer ölçüleridir. Önemli olan ruh güzelliği ve gönül zenginliğidir. Daha da önemlisi bu ruh güzelliği ile gönül zenginliğinin iyi hâl, güzel davranış ve samimi ibadetler olarak dışa yansımasıdır. İnsanlara iyilik yapma heyecanıyla, Allah’a kulluk edebilme aşkıyla yaşamaktır. Kalıcı olan, insanın gerçek değerini ortaya çıkaran işte bu meziyetleridir.

Hadîs-i şerîfin Sahîh-i Müslim’deki bir başka rivayetinde Allah Teâlâ’nın kalble birlikte davranışlara ve ibadetlere değer verdiğini Peygamber Efendimiz şöyle belirtmektedir:

“ Allah Teâlâ sizin yüzlerinize ve mallarınıza değil, kalblerinize ve amellerinize bakar” (Müslim, Birr 34).

Allah Teâlâ’nın kalbe ve davranışlara bakması demek, kalbin ve davranışların iyi olması hâlinde, onların sahibine sevap ve mükâfat vermesi demektir. Bir âyet-i kerîmede Allah Teâlâ’nın maddî görüntülere değer vermediği, insanda mânevî güzellik aradığı şöyle ifade edilmiştir:

“Sizi yanımızda değerli kılacak olan ne mallarınız, ne de evlatlarınızdır. Ancak imân edip güzel ve hayırlı işler yapanların durumu başkadır. Onlara yaptıklarının kat kat fazlasıyla mükâfat verilecektir” [Sebe’ sûresi (34), 37].

Resûl-i Ekrem Efendimiz’in, kendi mübârek göğsüne, daha doğrusu kalbine işaret ederek üç defa: “Takvâ işte şuradadır” (Müslim, Birr 32; Tirmizî, Birr 18) buyurması, insanın gerçek değerinin ihlâslı bir kalbe sahip olmasıyla anlaşılacağını göstermektedir.

Helâller ile haramların kesin surette belli olduğunu, şüpheli görünen davranışlardan sakınmak gerektiğini açıkladığı meşhur hadîs-i şerîfin sonunda Peygamber Efendimiz kalbin önemini şöyle belirtir:

“ Şunu iyi bilin ki, insan vücudunda küçük bir et parçası vardır. Eğer bu et parçası iyi olursa, bütün vücut iyi olur; bozulursa, bütün vücut bozulur. İşte bu et parçası kalbdir” (Buhârî, Îmân 39; Müslim, Müsâkât 107,108).

Bu hadis 1574 numaralı hadisin içinde tekrar gelecektir.

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. Allah Teâlâ ibadetleri ve güzel davranışları değerlendirirken samimiyet derecesini, ihlâs ve iyi niyeti esas alır.

2. Kalb, Allah’ın çok değer verdiği, devamlı surette bakıp kontrol ettiği bir merkezdir. Bu sebeple onu kötü duygulardan arındırmak, dinin tavsiye ettiği güzel hâl ve davranışlara sahip kılmak gerekir.

3. İbadetleri makbul ve değerli kılan kalbdir. Bu sebeple öncelikle kalbi kin ve haset gibi mânevî ve ictimâî hastalıklardan arındırmalı, mükemmel hâle getirmeye çalışmalıdır.

İmam Nevevi-Riyazü's Salihin (Erkam Yayınları)

İHLÂS VE NİYET-8

7- وَعَنْ أبي إِسْحَاقَ سعْدِ بْنِ أبي وَقَّاصٍ مَالك بن أُهَيْبِ بْنِ عَبْدِ مَنَافِ بْنِ زُهرةَ بْنِ كِلابِ بْنِ مُرَّةَ بْنِ كعْبِ بنِ لُؤىٍّ الْقُرشِيِّ الزُّهَرِيِّ رضِي اللَّهُ عَنْهُ، أَحدِ الْعَشرة الْمَشْهودِ لَهمْ بِالْجَنَّة ، رضِي اللَّهُ عَنْهُم قال: « جَاءَنِي رسولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَعُودُنِي عَامَ حَجَّة الْوَداعِ مِنْ وَجعٍ اشْتدَّ بِي فَقُلْتُ : يا رسُول اللَّهِ إِنِّي قَدْ بلغَ بِي مِن الْوجعِ مَا تَرى ، وَأَنَا ذُو مَالٍ وَلاَ يَرثُنِي إِلاَّ ابْنةٌ لِي ، أَفأَتصَدَّق بثُلُثَىْ مالِي؟ قَالَ: لا ، قُلْتُ : فالشَّطُر يَارسوُلَ الله ؟ فقالَ : لا، قُلْتُ فالثُّلُثُ يا رسول اللَّه؟ قال: الثُّلثُ والثُّلُثُ كثِيرٌ أَوْ كَبِيرٌ إِنَّكَ إِنْ تَذرَ وَرثتك أغنِياءَ خَيْرٌ مِن أَنْ تذرهُمْ عالَةً يَتكفَّفُونَ النَّاس ، وَإِنَّكَ لَنْ تُنفِق نَفَقةً تبْتغِي بِهَا وجْهَ الله إِلاَّ أُجرْتَ عَلَيْهَا حَتَّى ما تَجْعلُ في امْرَأَتكَ قَال: فَقلْت: يَا رَسُولَ الله أُخَلَّفَ بَعْدَ أَصْحَابِي؟ قَال: إِنَّك لن تُخَلَّفَ فتعْمَل عَمَلاً تَبْتغِي بِهِ وَجْهَ الله إلاَّ ازْددْتَ بِهِ دَرجةً ورِفعةً ولعَلَّك أَنْ تُخلَّف حَتَى ينْتفعَ بكَ أَقَوامٌ وَيُضَرَّ بك آخرُونَ. اللَّهُمَّ أَمْضِ لأِصْحابي هجْرتَهُم، وَلاَ ترُدَّهُمْ عَلَى أَعْقَابِهم، لَكن الْبائسُ سعْدُ بْنُ خـوْلَةَ « يرْثى لَهُ رسولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم» أَن مَاتَ بمكَّةَ » متفقٌ عليه .

7. Cennetle müjdelenen on sahâbîden biri olan Ebû İshâk Sa`d İbni Ebû Vakkâs radıyallahu anh şöyle dedi:

Vedâ Haccı yılında (Mekke’de) yakalandığım şiddetli bir hastalık dolayısıyla Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ziyâretime geldi. Ona:

- Yâ Resûlallah! Gördüğün gibi çok rahatsızım. Ben zengin bir adamım. Bir kızımdan başka mirasçım da yok. Malımın üçte ikisini sadaka olarak dağıtayım mı? diye sordum.

Hz. Peygamber:

- “Hayır”, dedi.

- Yarısını dağıtayım mı? dedim. Yine:

- “Hayır”, dedi.

- Ya üçte birine ne buyurursun, yâ Resûlallah? diye sordum.

- “Üçte birini dağıt! Hatta o bile çok. Mirasçılarını zengin bırakman, onları muhtaç bırakıp da halka avuç açtırmaktan hayırlıdır. Allah rızâsını düşünerek yaptığın harcamalara, hatta yemek yerken eşinin ağzına verdiğin lokmalara varıncaya kadar hepsinin mükâfatını alacaksın” buyurdu.

Sa`d İbni Ebû Vakkâs sözüne devamla dedi ki:

- Yâ Resûlallah! Arkadaşlarım gidipte ben kalacak mıyım? (burada ölecek miyim?) diye sordum.

- “Hayır, sen burada kalmayacaksın. Allah rızâsı için güzel işler yaparak yükseleceksin. Allah’tan öyle umuyorum ki, daha nice yıllar yaşayarak kimi insanlar (mü’minler) senden fayda, kimileri de (kâfirler) zarar görecektir.

Allahım! Ashâbımın (Mekke’den Medine’ye) hicretini tamamla! Onları geri döndürüp hicretlerini yarım bırakma! Acınacak durumda olan Sa`d İbni Havle’dir” buyurdu.

Bu sözleriyle Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, Sa`d İbni Havle’nin Mekke’de ölmesine üzüldüğünü ifade etti.

Buhârî, Cenâiz 36, Vesâyâ 2, Nefekât 1, Merdâ 16, Daavât 43, Ferâiz 6 ; Müslim, Vasıyyet 5. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Ferâiz 3; Tirmizî, Vesâyâ 1; Nesâî, Vesâyâ 3; İbni Mâce, Vesâyâ 5

Sa`d İbni Ebû Vakkâs

Hazreti Sa`d, cennetlik oldukları Peygamber Efendimiz tarafından müjdelenen on bahtiyar sahâbîden biridir. Kureyş kabilesinden ve Benî Zühre soyundandır. Peygamber Efendimiz’in annesi Hz. Âmine de Benî Zühre’ dendi. Bu sebeple Efendimiz Sa`d İbni Ebû Vakkâs’a “Benim dayımdır” derdi.

Onun İslâmiyet ile ilk şereflenen sahâbîlerin beşincisi veya yedincisi olduğu söylenir. Müslüman olduğu zaman daha on yedi yaşında bir delikanlıydı. Bu hâlini “Müslüman olduğumda yüzümde henüz tüy yoktu” diye anlatmıştı. Onun bir özelliği de Allah yolunda ilk ok atan ve ilk kan döken kimse olmasıdır. İlk kan dökmesi olayı şudur:

Sa`d radıyallahu anh İslâmiyet’i kabul ettiği zaman müşriklerden biri ona hakaret etti. O da bir devenin çene kemiğini kaptığı gibi adamın başını yardı. Allah yolunda yere düşen ilk kan bu oldu. Uhud Gazvesi’nde düşmana bin ok attı. Bu savaşta Resûl-i Kibriyâ Efendimiz ona bir yandan ok veriyor, bir yandan da:

- “Anam, babam sana fedâ olsun, ey Sa`d! At!” buyurarak kendisini destekliyordu. Bütün savaşlarda Hz. Peygamber’in yanından ayrılmadı ve onun daha nice hayır dualarını aldı. Onun başarılarını artıran Fahr-i Cihan Efendimiz’in:

- “Yâ Rabbî! Okunu doğrult ve duasını kabul et!” şeklindeki niyâzlarıdır. Bu sebepledir ki, Hz. Sa`d attığını vurur, Cenâb-ı Hakk’a arzettiği dualar kabul edilirdi. Bunu bilenler onun bedduasını almaktan korkarlardı.

Resûl-i Ekrem’in hadîs-i şerîfte haber verdiği mûcize gerçekleşti ve nice ülkeler onun eliyle fethedilerek İslâm diyârı oldu. İran fâtihlerinin ilki, Kâdisiyye Savaşı’nın başkumandanı ve Kûfe’nin kurucusu o idi. Daha sonra Kûfe valisi oldu.

Hz. Ömer, kendisinden sonraki halifeyi seçecek altı kişilik heyette Sa`d’ı da görevlendirdi. Sa`d İbni Ebû Vakkâs, Hz. Osman şehid edildikten sonra bir köşeye çekildi ve hiçbir olaya karışmadı. Onun bu tutumunu Hz. Ali şöyle değerlendirmişti:

- Sa`d ile Abdullah İbni Ömer’in bu tarafsız davranışları çok yerindedir. Bu olaylarda bir köşeye çekilmekte günah varsa, herhâlde o günah küçüktür. Sevap varsa, o da şüphesiz çok büyüktür.

Sa`d İbni Ebû Vakkâs seksen yıldan fazla bir hayat sürdü. Hadîs-i şerîfte anlatılan olayın meydana geldiğinde sadece bir kızı olmakla beraber, sonraları birkaç defa evlendi ve birçok çocuğu oldu. Nihayet hicretin 55. yılında Medine’de hastalandı. Vefatının yaklaştığını hissedince, sakladığı eski bir abayı getirterek:

- Benim kefenim bu olsun. Zira Bedir Gazvesi’nde düşmanlarla çarpışırken üzerim de bu cübbe vardı. Şimdiye kadar onu bu maksatla saklamıştım, dedi. Aşere-i mübeşşere’den en son vefat eden o oldu.

Rivayet ettiği 215 hadisin 115 tanesi hem Buhârî’nin, hem de Müslim’in Sahîh’lerinde yer aldı.

Allah ondan razı olsun.

Açıklamalar

Hadisimizde anlatılan olayın geçtiği Vedâ Haccı, hicretin onuncu yılında yapıldı. Bundan üç ay kadar sonra da Sevgili Efendimiz Mevlâ’sına kavuştu.

Hadîs-i şerîfte, bir kimsenin malının ne kadarını Allah rızâsı için dağıtılmak üzere vasiyet edebileceği anlatılmaktadır. Görüldüğü üzere çocukları ve yakın mirasçıları bulunan bir kimse, malının üçte birinden fazlasını dağıtılmak üzere vasiyet etmeyecektir. Uzak yakın hiçbir mirasçısı bulunmayan kimsenin, malının üçte birinden fazlasını vasiyet edip edemeyeceği tartışmalıdır.

Hanefîler ile Mâlikîler mirasçısı bulunmayan kimsenin bütün malını vasiyet edebileceğini söylemişler; öteki mezhep imamları da mirasçısı olmayanın mirasçısı beytülmâldir düşüncesiyle bu görüşe karşı çıkmışlardır. Şayet mirasçılar, malın üçte birinden fazlasının vasiyet edilmesine itiraz etmezlerse, üçte birden fazlasını dağıtmakta hiçbir sakınca yoktur.

Görüldüğü üzere Peygamber Efendimiz, varlıklı bir kimsenin malını hibe ve vasiyet ederken ölçülü davranmasını tavsiye etmektedir. Zengin bir kimsenin bütün malını fakir fukaraya dağıtması, ilk bakışta câzip ve imrenilecek bir davranış gibi görülebilir. Fakat bir aile servetinin tamamen elden çıkmasına yol açan bu aşırılık, mirasa muhtaç olan birçok kimsenin zor durumda kalmasına sebep olabilir. İşte bunun için güzel dinimiz mirasçının elini tutmuş, ona en uygun davranışı tavsiye etmiş, geride kalanları düşünmeyi, onları kimseye muhtaç etmemeyi öğütlemiştir.

Sa`d İbni Ebû Vakkâs’ın malını Allah rızâsı için harcamak istemesi, Peygamber Efendimiz’in de buna belli şartlarda izin vermesi, varlıklı kimselerin daha hayatta iken iyilik yapmaları gerektiğini göstermektedir. Çünkü o serveti dişiyle tırnağıyla kazanan adamın ölümüyle birlikte mirasçılar genellikle hayır yapmamakta, ellerine geçirdikleri o hazır malı har vurup harman savurarak harcayıp tüketmektedir.

İnsan aklı başındayken ve malının üzerinde istediği tasarrufu yapmaya sahipken onu en uygun yerlere harcamalı ve âhiretini daha dünyadayken yapmaya bakmalıdır. Bununla beraber yakın mirasçılar daima gözetilmeli, onların iyiliği düşünülmeli ve kimseye muhtaç olmamaları sağlanmalıdır.

Hayır ve iyilik yapmanın çok çeşitli yolları bulunduğuna işaret eden Peygamber Efendimiz, buna bir misâl vermek istemiş, misâli de üzerinde her zaman önemle durduğu bir konudan seçmiştir: İnsanın hayat arkadaşı olan hanımıyla hoşca geçinmesi. Eşiyle iyi geçinmeye çalışan kimse hem hayat arkadaşını mutlu eder, hem de kendisi mutlu olur. 294 numaralı hadiste tekrar edileceği üzere yemek yerken eşini sevindirmek için onun ağzına verilen lokmayla bile hayır ve iyilik yapılmış olur.

Aile huzurunu sağlamak için yapılan benzeri davranışlar, başkalarına ne kadar basit ve önemsiz gelirse gelsin, Allah rızâsını kazanmak niyetiyle yapıldığı takdirde nafile bir ibadet sayılır ve insana sevap kazandırır. Böylece niyet ve ihlâsın önemi bir kere daha ortaya çıkmaktadır. Aile fertlerini geçindirmek için uğraşıp didinen kimse önemli bir görevi yapmış, bir sorumluluktan kurtulmuş olur. Bu işi yaparken bir de Allah rızâsını kazanmayı düşünmüşse, hem vazifesini yapmış hem de sevap kazanmış olur.

Hadîs-i şerîfin sonunda görüldüğü üzere Sa`d İbni Ebû Vakkâs Peygamber Efendimiz’e özel bir soru sordu: Siz ashâb ile Medine’ye döneceksiniz de ben burada ölüp kalacak mıyım? Ben bu şehirden Medine’ye Allah rızâsı için hicret etmiştim; şimdi burada ölüp kalırsam hicret sevabını yitirmiş olur muyum? diye durumunu öğrenmek istedi.

Resûl-i Ekrem Efendimiz Sa`d’ın ölüp ölmeyeceğini elbette bilemezdi. O esnâda Allah Teâlâ Resûlü’ne bu sorunun cevabını bildirdi. Nebiyy-i Muhterem Efendimiz de Sa’d’ın bu hastalık yüzünden ölmeyeceğini, daha nice güzel hizmetler yapacağını söyleyerek bir mûcizeyi gerçekleştirmiş oldu. Nitekim Hz. Sa`d bu olaydan sonra 45 yıl daha yaşadı. İslâm’a ve müslümanlara pek çok hizmet etti.

Şunu iyi bilmek gerekir ki, Peygamber Efendimiz’in geleceğe dönük haber vermesi, onun gaybı bildiği anlamına gelmez. Cin sûresinin 26. âyetinde belirtildiği üzere görünmeyen âlemin sırlarını sadece Allah Teâlâ bilir ve bu sırlardan dilediği kadarını peygamberine bildirir.

Resûlullah Efendimiz’in “Acınacak durumda olan Sa`d İbni Havle’dir” buyurduğu bu zât, önce Habeşistan’a, sonra Medine’ye hicret etmiş, Bedir, Uhud ve Hendek Gazveleri başta olmak üzere birçok savaşa katılmış bir sahâbîdir. Vedâ haccı sırasında Mekke’de vefât etmiştir. Sahâbîler, Allah rızâsı için terkedip gittikleri bir yere geri dönüp orada ölmeyi doğru bulmazlar, hicret ettikleri yerde ölmeyi arzu ederlerdi. Sa`d İbni Ebû Vakkâs’ın Mekke’de ölüp kalacak mıyım? diye sorması üzerine, Efendimiz onun adaşı olan ve bir müddet önce Mekke’de vefât eden Sa`d İbni Havle’yi hatırladı ve kaybettiği bazı sevaplar dolayısıyla onun adına üzüldü.

Resûl-i Ekrem’in Hz. Sa’d’ı ziyareti 917 numara ile tekrar gelecektir.

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. İyi niyetle yapılan işler insana sevap kazandırır. Allah rızâsı gözetilerek aile fertlerine yapılan harcamalar ve hatta bu düşünceyle yapılan şakalaşmalar nâfile ibadet sayılır.

2. Peygamber Efendimiz hastalanan sahâbîlerini ziyaret ederdi.

3. Hastalık Allah Teâlâ’nın insanı deneme yollarından biridir. Bu sebeple hasta olan kimse hâlinden şikâyet etmemelidir.

4. Meşrû yollarla zengin olmak, malını Allah yolunda harcamak, mirasçılarını ve yakın akrabalarını kimseye muhtaç olmayacak durumda bırakmak iyi bir davranıştır.

5. Hasta iken malın üçte birinden fazlası sadaka olarak dağıtılamaz, dağıtılması da vasiyet edilemez. Hastalanmadan önce ise üçte birle sınırlı kalmadan istendiği kadar harcanabilir. Ölümünden sonra geride fazla malı kalmayacak kimse hiç vasiyet etmemeli, herşeyini mirasçılarına bırakmalıdır

6. Allah Teâlâ Peygamber Efendimiz’e ileride olacak bazı şeyleri haber vermiş, o da bunlardan uygun gördüklerini ashâbına bildirmiştir.

İmam Nevevi-Riyazü's Salihin (Erkam Yayınları)