Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü Hadis Rehberi-11-

“Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim"
Bismillahirrahmanirrahim

24. Ebû Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Birtakım melekler geceleyin, diğer birtakımı da gündüz vakti birbiri ardınca gelip sizin aranızda bulunurlar. Onlar sabah namazı ile ikindi namazında bir araya gelirler. Geceleyin aranızda kalmış olanlar Allah'ın huzuruna çıkarlar. Allah Teâlâ, kullarının halini çok iyi bildiği halde, meleklere:

-Kullarımı ne halde bıraktınız? diye sorar. Melekler:

-Onları namaz kılarken bıraktık; yanlarına da namaz kılarken varmıştık, derler."

Buhârî, Mevâkît 16, Tevhîd 23,33; Müslim, Mesâcid 210. Ayrıca bk. Nesâî, Salât 21

Açıklamalar
Sabah ve ikindi vakitlerini ve bu vakitlerin namazını daha faziletli kılan sebeplerden biri, belki en önemlisi, bu namazlarda meleklerin de hazır bulunmaları ve Allah'ın mü'minlere bir lutfu olmak üzere, onların güzel hallerine meleklerin Cenâb-ı Hakk'ın huzurunda şahitlik etmeleridir. Mü'minlerin birbiri hakkında şahitlik etmeleri, lehinde şahitlik edilen kimse için Allah katında rahmet vesilesi olduğuna göre, meleklerin şahitliği öncelikle ve daha çok rahmete nâil olmanın vesilesidir. Âlimlerimizden bir kısmı bu meleklerin hafaza melekleri olduğunu, bir kısmı da kâtip melekler olduğunu söylemişlerdir. Bu gibi mahiyeti tamamen açıklanmayan konularda kesin söz söylemek mümkün olmadığına göre, bu anılanlardan herhangi biri veya daha başka melekler olabilir.

Meleklerin inmeleri, ilgili hadislerden anladığımız kadarıyla şöyle olmaktadır: Bir grup melek ikindi namazında iner ve mü'minlerin arasında kalırlar. İkinci grup sabah namazında iner ve bir araya gelirler. Sonra geceyi mü'minlerin arasında geçiren melekler gökyüzüne ve Allah'ın huzuruna çıkarlar, diğerleri ise ikindiye kadar yeryüzünde kalırlar. İkindi olunca başka melekler iner, onlar da yeryüzündekilerle birlikte ertesi günün sabahına kadar birlikte kalır, sonra sırası gelenler Allah'ın huzuruna çıkarlar. Böylece meleklerin inişi ikindi vaktinde, çıkışı ise sabah vaktinde olmuş olur. Hadisin birçok tarikinde meleklerin sadece sabah namazında toplandıklarının zikredilmesi, bu rivayete aykırı düşmez. Çünkü bir hadiste sabah namazında toplanmalarının zikredilmiş olması, ikindide toplanmamalarını gerektirmez.

Allah Teâlâ'nın ilmi her şeyi kuşattığı ve hiçbir şey O'nun bilgisi dışında olmadığı halde, yeryüzünden huzuruna çıkan meleklere "Kullarımı ne halde bıraktınız?" diye sormasının bazı hikmetleri üzerinde durulmuştur. Bunlardan biri, kendisine ibadet eden, saygı gösteren, emir ve yasaklarını dinleyen kullarının kıymetini, merhamet ve mağfirete lâyık olduklarını kullarına göstermesidir. Bir başka hikmeti ise, şu âyetteki gerçeği meleklere göstermesidir. Cenâb-ı Hak, Âdem aleyhisselâm'ı yarattığında melekler kendisine: "Orada bozgunculuk yapacak, kan dökecek birini mi yaratacaksın? Oysa biz seni överek tesbih ediyor ve seni takdis ediyoruz" demişler, Allah Teâlâ da: "Şüphesiz ben sizin bilmediklerinizi bilirim" buyurmuştu [Bakara sûresi (2), 30]. 

İşte Allah Teâlâ, yeryüzündeki mü'min kullarının da tıpkı gökyüzündeki melekler gibi kendisinin emir ve yasaklarına itaat ve O'nu zikir ve tesbih etmelerine melekleri şahit kılarak, daha önceki zanlarında yanıldıklarını onlara göstermiş olmaktadır.

Hadisten Öğrendiklerimiz
1. İnsanların bütün hal ve hareketlerini takip edip, Cenâb-ı Hakk'a onlar hakkında rapor vermekle görevli melekler vardır.

2. Sabah ve ikindi namazı vakitleri, yeryüzünde kulların davranışlarını takip edip Allah'a bildirmekle görevli meleklerin buluştuğu ve mü'minlerle birlikte namaz kıldıkları faziletli zamanlardır.

3. Melekler, sabah namazı vaktinde gökyüzüne çıkar, ikindi namazı vaktinde de yeryüzüne inerler.

4. Namaz ibadetlerin en büyüğüdür.

5. İnsan her an Allah'ın gözetimi altındadır.

http://www.namazzamani.net/

"Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim"

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah(cc)’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH cc BİLİR      

Husuf namazı (Ay Tutulması Namazı)

“Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim"
Bismillahirrahmanirrahim
Bugün Ay tutulması 

18.50.02 Kısmi Tutulma Başlangıcı
20.22.55 Parçalı Tutulma Başlangıcı
21.20.32 Azami Tutulum
22.18.10 Parçalı Tutulma Sonu
23.50.56 Kısmi Tutulma Sonu
Ay; İstanbul’da saat: 20.03’de
Tekirdağ’da saat: 20.08’de doğacak.
Hicri takvime göre Ay tutulması zamanında kılınan husûf namazı nasıl kılınır?

Peygamber Efendimiz’in (sas) namaz ve dua tavsiyesinde bulunmuştur.

 Ay veya Güneş tutulmasını gördüğünüz zaman, açılıncaya kadar namaz kılın, dua edin.” (Buhârî, “Küsûf”, 1, 15)

Husuf namazı:

Ay tutulduğu zaman, herkes kendi evinde tek başına olarak güneş tutulması namazı gibi, kıraati gizli veya açıktan okuyarak iki veya dört rekat namaz kılması iyi olur. Bu namazın camide cemaatle kılınması da, caizdir.

Bu namaz, iki rekat kılınırsa sabahın sünneti gibi, dört rekat kılınırsa ikindinin sünneti gibi kılınır.

Güneş tutulduğu zaman, ezansız ve kametsiz olarak, en az iki rek`at olmak üzere toplu olarak namaz kılınır. İmam her rek`atta normal namazlara göre daha uzun ve açıktan kıraatte bulunur. Namazdan sonra imam kıbleye karşı ayakta veya cemaate dönük şekilde oturarak dua eder. Cemaatle kılınmadığı durumlarda bu namaz tek başına da kılınabilir.

Küsûf namazının sünnet olduğu ve cemaatle kılınmasının daha faziletli sayıldığı konusunda müctehidler arasında görüş birliği bulunmakla birlikte, hüsûf namazının sünnet olup olmadığı ve cemaatle kılınıp kılınmayacağı tartışmalıdır.

Ebû Hanîfe ve Mâlik, ay tutulması güneş tutulmasından daha fazla olduğu halde Peygamberimiz'in bu sebeple namaz kılmadığını öne sürerek, hüsûf namazının sünnet olmadığını söylemişlerdir. Ancak böyle bir durumda tek başına iki rek`at namaz kılınabilir, müstehaptır. Şâfiî ve Ahmed b. Hanbel'e göre ise hüsûf namazı da küsûf namazı gibi sünnettir, cemaatle kılınır.

Şiddetli rüzgâr, aşırı yağmur, aşırı soğuk ve benzeri durumlarda, bunların can ve mal kaybına yol açabilecek doğal âfete dönüşmemesi için dua etmek ve bu anlamda iki rek`at namaz kılmak güzel (müstehap) bulunmuştur. 

Nitekim Peygamberimiz şiddetli bir rüzgâr estiğinde şöyle dua etmiştir:

"Allahım! Senden rüzgârın en hayırlısını, rüzgârla gönderdiklerinin en hayırlısını isterim. bu rüzgârın kötülüğünden, bu rüzgârdakilerin kötülüğünden ve rüzgârla gönderdiğin şeylerin kötülüğünden sana sığınırım" (Tirmizî, "Da`avât", 48, 88; Müslim, "İstiska", 15).

Bu durumlarda namaz ve dua, tabiat olaylarının insanlarda ve çevrede hâsıl edebileceği olumsuz etkilere karşı Allah'tan yardım dileme mahiyetindedir.

"Allahümme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim"

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah(cc)’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH cc BİLİR

Hoşa Gitmeyen Bir Şey Görüldüğünde Vaaz Ve İlim Öğretmede Öfkelenmek

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

"Fethu'l-Bari" (Sahih-i Buhari Şerhi)
   
3. BÖLÜM İLİM

28. Hoşa Gitmeyen Bir Şey Görüldüğünde Vaaz Ve İlim Öğretmede Öfkelenmek

90- Ebû Mes'ud el-Ensarî (radıyallahu anh) şöyle demiştir:

Bir adam Peygamberimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'e Ey Allah'ın Resulü! Falanca bize namaz kıldırırken namazı uzattığından neredeyse cemaatle namaza yak­laşmıyorum (arasıra terk ediyorum)"demişti. Bunun üzerine Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'i o gün verdiği vaaz sırasındaki öfkeli halinden daha öfkeli olarak görmedim.O (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

"Ey insanlar! Sizler nefret ettiriyorsunuz, insanlara namaz kıldıran kişi (namazı) hafif tutsun. Çünkü namaz kılanların (cemaatin) içinde hasta, zayıf ve ihtiyaç sahibi olanlar vardır."[Hadisin geçtiği diğer yerler:702,704,6110,7159]

Açıklama
Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem), namaz kıldıran kişilerin namazı uzatmalarını yasakladığı halde bu olay meydana geldiği için bu kadar öfkelenmiştir.

Bu hadis ile ilgili ayrıntılı bilgi Namaz bölümünde gelecektir,

91- Zeyd Ibn Hâlid el-Cühenî 
(radıyallahu anh)'den rivayet edilmiştir.

Bir adam Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'e buluntu mal hakkında soru sordu.

Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) "Bağını (veya kabını), kılıfını iyice belle, sonra bir yıl boyunca mal bulduğunu etrafa duyur. Sonra onu kullan. Sahibi gelirse malı ona ver". 

Adam: "Yitik deve de böyle midir?" diye sordu.

Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) yanakları (yahut yüzü) kızaracak dere­cede öfkelendi ve şöyle buyurdu:

"Deveden sana ne? Onun su tulumu da (suluğu da), tabanı da vardır. Suya gider, ağaç (yapraklarından) yer. Sahibi buluncaya kadar onu kendi haline bırak".

Adam: "Ya yitik davar?" diye sordu.

Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem): Ya senin, ya kardeşinin, ya da kurdun­dur" buyurdu.[Hadisin geçtiği diğer yerler:2372,2427,2428,2429,2436,2438,5292,6112]

Açıklama
Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in kızması ya yitik develeri almayı daha önce yasaklamasından yahut da soru soran kişinin anlayışının kıt olması sebebiyle alınabilecek yitik malı böyle olmayan yitik mala kıyas etmesindendir.

Bu hadisle ilgili geniş açıklama Alım-Satım konusunda gelecektir.[Buluntu mal bölümü,2,3,4.bölümler,29,28,27,24.hadisler]

92- Ebû Musa (radıyallahu anh) şöyle demiştir:

Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'e hoşuna gitmeyecek şeyler soruldu. Ona sorulan sorular çoğaldıkça öfkesi arttı ve "Bana istediğinizi sorun" buyurdu. Bunun üzerine bir adam: "Benim babam kimdir?" diye sordu. Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) "Baban Huzafe'dir" dedi. Başka bir adam kalkarak "Benim babam kimdir ey Allah'ın Resulü?" diye sordu. Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) "Senin baban Şeybe'nin azatlısı Sâlim'dir" buyurdu. Hz. Ömer (radıyallahu anh), Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in yüzünde kızgınlığın belirtisini görünce şöyle dedi: "Ey Allah'ın Resulü biz Allah'a (Celle celaluhu) tevbe ediyoruz.[Hadisin geçtiği diğer yer:7291]

Açıklama
Hz. Ömer (radıyallahu anh)'in "Allah'a tevbe ediyoruz" sözü Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'e "Seni kızdıracak bir şey yaptığımızdan dolayı tevbe ediyoruz" anlamına gelir.

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR 

Bir Kimsenin Binek Vb. Bir Şey Üzerinde İken Fetva Vermesi

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

"Fethu'l-Bari" (Sahih-i Buhari Şerhi)
   
3. BÖLÜM İLİM

23. Bir Kimsenin Binek Vb. Bir Şey Üzerinde İken Fetva Vermesi

83- Abdullah İbn Amr İbnü'l-As' (radıyallahu anh)ın rivayet ettiğine göre, Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) veda haccı sırasında Mina'da durdu. İnsanlar ona soru soruyorlardı.

Bir adam gelerek: "Farkında olmadan kurban kesmeden önce tıraş oldum" dedi.

Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) "Şimdi kurbanını kes, sakıncası yok" buyurdu.

Bir başkası gelerek: "Farkında olmadan şeytan taşlamadan önce kurban kes­tim", dedi.

Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem): "şimdi şeytanı taşla, sakıncası yok" buyurdu.

Yapılması gerekenden önce veya sonra yapılmış olan şeylerle ilgili olarak Hz. Peygamber'e sorulduysa Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) "Yap, bir sakıncası yok" buyurdu. [Hadisin geçtiği diğer yerler:124,1736,1737,738,6665]

Açıklama
Buhârî konuya bu başlığı koyarak, binek üzerinde olsa bile âlimin öğrenci­sinin (soru soran kişinin) sorusuna cevap verebileceğini belirtmek istemiştir.

"Sakıncası yok": Sıranın takip edilmemesi ve fidyenin de terk edilmesinden dolayı mutlak olarak senin için bir günah söz konusu değildir.

Bazı fakihlere göre bu ifade ile yalnızca günahın söz konusu olmadığı belir­tilmiştir. Oysa bu tartışmalıdır. Çünkü diğer bazı sahih rivayetlerde: "Hz. Pey­gamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) keffareti emretmedi" denilmektedir. Bu konu Hac bölümünde ayrıntılı olarak ele alınacaktır.[Bkz.Hac,131.,1736.hadis]

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR 

İlmin Kaldırılması Ve Cehaletin Yaygınlaşması

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

"Fethu'l-Bari" (Sahih-i Buhari Şerhi)
   
3. BÖLÜM İLİM

21. İlmin Kaldırılması Ve Cehaletin Yaygınlaşması

Rebîa şöyle demiştir: "İlimden bir şey bilen kişinin nefsini unutması ona ya­kışmaz."

80- Enes (radıyallahu anh), Hz. Peygamber 
(Sallallahü Aleyhi ve Sellem)in şöyle dediğini rivayet etmiştir:

"ilmin kaldırılması, cehaletin yerleşmesi, içkinin içilmesi ve zina­nın yaygınlaşması kıyamet alâmetlerindendir."[Hadisin geçtiği diğer yerler:81,5231,5577,6808]

Açıklama
Bu konunun amacı, ileride daha açık bir şekilde açıklanacağı üzere ilim öğrenmeye teşvik etmektir. Zira ilim, âlimlerin vefat etmesiyle kaldırılacaktır. İlim öğrenenler mevcut olduğu sürece ilim kaldırılmayacaktır. Bu konudaki hadisten, İlmin kaldırılmasının kıyamet alâmeti olduğu anlaşılmaktadır.

Rebîa'nın Sözünün Anlamı
Burada adı geçen Rebîa, Medineli fakih îbn Ebû Abdurrahman'dır. İctihadla çokça meşgul olması sebebiyle Rebîatü'r-re'y adıyla tanınmıştır. Rebîa'nın bu söz ile şunlardan birini kasdetmiş olması mümkündür:

Kendisinde anlayış ve ilim öğrenme kabiliyeti bulunan kişinin kendisini ihmal ederek, ilimle meşgul olmayı terk etmesi uygun değildir. Yoksa bu, ilmin kaldırılmasına sebep olur.

Yahut onun kastı, ilmi ehil olan kimseler arasında yaymaya teşvik etmektir. Âlim bunu yapmadan önce ölürse bu, ilmin kaldırılmasına yol açar.

Kasdedilen mânâ alimin ilminin zayi olmaması için kendisini halka tanıtması ve halkın kendisinden ilim almasına teşvik etmeside olabilir.

Diğer bir görüşe göre onun kastı ilmi yüceltmektir. Kişi, ilmi dünyalık elde etmeye vesile kılarak kendisini küçültmemelidir, Bu, güzel bir yorumdur.

Daha önce geçtiği üzere kıyamet alâmetlerinin bir kısmı normal olaylar şek­linde, bir kısmı ise anormal (harikulade) olaylar şeklinde gerçekleşecektir.

İlmin kaldırılmasından kasıt, ilmi taşıyan kişilerin ölmesidir. İçki içilmesinden kasıt bunun çokça olması ve yaygınlaşmasıdır.

81- Enes (radıyallahu anh) şöyle demiştir: Size benden sonra kimsenin anlatmayacağı bir ha­dis anlatacağım. Hz. Peygamber(Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in şöyle dediğini işittim:

"İlmin azalması, cehaletin yaygınlaşması, zinanın yaygınlaşması, elli kadının bir erkeğin yönetiminde kalacağı şekilde kadınların çoğalarak erkeklerin azalması kıyamet alâmetlerindendir".
Açıklama
Enes (radıyallahu anh), Basra'da vefat eden son sahabî olduğundan, bu hadisi Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'den işiten kimsenin kalmadığını bildiği için "Size benden sonra kimsenin anlatmayacağı bir hadis anlatacağım" demiştir. Bu sözü Basralılara söylemiş olması muhtemeldir. Yahut da bu, daha geneldir. Enes (radıyallahu anh) bu hadisi ömrünün sonuna doğru anlatmıştır. Çünkü ondan sonra Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'den hadis dinlediği sabit olan çok az kişi kalmış olup, rivayetleri de bu derece sağlam değildi. İbn Battal şöyle demiştir: "Enes (radıyallahu anh) , ilmin değiştirildiğini ve azaldığını gördüğü için bu sözü söylemiş olabilir. Yani ortamın bozuk olması sebebiyle gerçeği başka kimsenin söylemeyeceğini bildiğinden mevcut durum bu sözü söylemesini gerektirmiştir". Ancak ilk yorum daha güçlüdür.

Kadınların Sayısının Çoğalması
Kıyamete yakın, kadınların sayısının çoğalmasının sebebi fitnelerin çok ol­ması, bu sebeple erkekler arasında savaşların artmasıdır. Bilindiği gibi savaşçılar kadın değil, erkektir.

Ebû Abdülmelik şöyle demiştir: "Bu, fetihlerin çok olacağına, bu sebeple esir kadınların sayısının artacağına, bir kişinin çok sayıda cariye edineceğine işarettir."

Ben (İbn Hacer) derim ki: Bu tartışılır. Çünkü zekât konusunda gelecek olan Ebû Musa hadisinde erkeklerin sayısının az olacağı açık olarak şu şekilde belir­tilmiştir: "Erkeklerin azlığı ve kadınların çokluğu sebebiyle...". Anlaşıldığı kada­rıyla bu olay, başlıbaşına bir kıyamet alâmeti olup başka bir şey sebebiyle değil­dir. 

Allah kıyamete yakın doğacak erkeklerin az olmasını, kadınların ise çok ol­masını takdir edecektir. Kadınların çok olması; cehaletin yaygınlaşması ve ilmin ortadan kaldırılmasına da uygun düşen alâmetlerdendir.

"Elli" sayısı ile gerçek anlamda bu rakam kasdedilmiş olabileceği gibi mü­balağa için mecazen de zikredilmiş olabilir. Nitekim Ebû Musa hadisindeki "Bir erkeği kırk kadının izlediğini göreceksin" denilmesi bu ihtimali desteklemektedir.

Kıyamet Alametleri Olarak Bu Beş Şeyin Zikredilmesi
Dünya ve âhirete yönelik işlerin düzgün gitmesi bu beş şeyin korunmasına, işlerin bozulması da bunların bozulmasına bağlı olduğundan bu beş şey özellikle zikredilmiş gibidir. Bu beş şey şunlardır:

1. Din: İlmin ortadan kalkması dine zarar verir.

2. Akıl: Şarabın içilmesi akla zarar verir.

3. Nesep: Zinanın yaygınlaşması nesebe zarar verir.

4. Can mal: Fitnelerin çok olması can ve mala zarar verir.

Kirmani şöyle demiştir: Hadiste sayılan beş şeyin zarar görmesi dünyanın harap olacağını gösterir. Çünkü insanlar başıboş bırakılmazlar. Bîzîm Peygambe­rimiz Hz. Muhammed (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'den sonra hiçbir peygamber gelmeye­cektir. Geriye dünyanın harap olması kalır.

Kurtubî el-Müfhim adlı eserinde şöyle demiştir: Bu hadis, peygamberlik mu­cizelerinden birini barındırmaktadır. Çünkü o gelecekte gerçekleşecek şeyleri bildirmiş ve bunların bir kısmı da özellikle zamanımızda aynen gerçekleşmiştir.

Kurtubî Tezkire adlı eserinde ise şöyle demiştir: Burada bir erkeğin elli ka­dını yönetip hepsinin işine bakması, cinsel ilişki konusunda olabileceği gibi baş­ka hususlarda da olabilir. Bu olay "Allah" diyen kişinin kalmayacağı kıyamete çok yakın olan zamanda da gerçekleşecek olabilir. O zaman kişi dinin hükmünü bilmediğinden bir sayıya bağlı olmaksızın birden fazla kadınla evlenir.

Ben (Ibn Hacer) derim ki: Zamanımızda da Müslüman olduklarını iddia et­tikleri halde Türkmen emirleri ve bunların dışındaki bazı kimselerde bu durum görülmektedir.

Kendisinden yardım istenecek olan yalnızca Allah'tır.

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR 

Öğrenen Ve Öğreten Kişinin Fazileti

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

"Fethu'l-Bari" (Sahih-i Buhari Şerhi)
   
3. BÖLÜM İLİM

20. Öğrenen Ve Öğreten Kişinin Fazileti

79- Ebû Musa (radıyallahu anh), Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in  şöyle bu­yurduğunu söylemiştir:

"Allah'ın benim aracılığımla gönderdiği hidayet ve ilim, bol yağ­mura benzer.

Bu yağmur bazen toprağın öyle bir kısmına isabet eder ki bu kısım bereketlidir, suyu kabul eder, çayır ile bol ot yetiştirir. Bir kısmı da bir kayalık gibi olur, suyu üstünde tutar da Allah insanları onunla fayda­landırır. Bu sudan hem içerler hem de hayvanlarını sularlar, ekin ekerler.

Diğer bir kısmı ise düz ve kaypaktır. Ne suyu tutar, ne çayır bitirir.

Allah'ın dinini anlayıp da Allah'ın benim aracılığımla gönderdiğin­den yararlanan, bunu öğrenen ve öğreten kimse ile bunu duyduğu vakit kibrinden kafasını kaldırmayan ve Allah'ın benim aracılığımla gön­derdiği hidayeti kabul etmeyen kişinin örneği işte budur".

Açıklama
Hadisin aslında geçen "hüdâ" kelimesi, elde edilmek istenen şeye ulaştıran kılavuz anlamına gelir. Burada kasdedilen ilim, şer'î delilleri bilmektir.

Kurtubî ve diğer hadis yorumcuları şöyle demiştir: Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) kendisi aracılığı ile gönderilen dini, ihtiyaç duydukları sırada insan­lara gelen bol yağmura benzetmiştir. Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in pey­gamber olarak gönderilmesinden önce insanlar bu durumda idi. Yağmur ölü bölgeleri dirilttiği gibi dinî ilimler de ölü kalpleri diriltir. Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) kendisini dinleyenleri, yağmurun isabet ettiği farklı toprak parçalarına benzetmiştir. Onu dinleyenlerin bir kısmı âlim, amel eden ve insanlara öğreten­dir. Bu kişi; suyu kabul eden böylece kendisine yararı olan, bitki bitiren ve böylece başkasına yararı olan bereketli toprak parçasına benzer. Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)i dinleyenlerden bir kısmı da ilmi toplar, zamanının tümünü ilme harcar ancak nafileleri yerine getirmez, yahut topladığı bilgileri tam olarak kavramaz. Bununla birlikte bu ilmi başkalarına aktarır. İşte bu kişi suyu üzerinde tutan ve bu sayede insanlara yarar sağlayan toprak parçasına benzer. Hz. Pey­gamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in "Benim sözümü işiten ve işittiği gibi başka­sına aktaran kişinin Allah yüzünü nurlandırsın" sözü ile işaret ettiği kişi budur. Bazı insanlar da vardır ki ilmi işitirler ancak bunu öğrenemezler, bununla amel etmezler ve başkalarına da aktarmazlar. Bunlar suyu kabul etmeyen veya suyu başkasının kullanamayacağı şekilde bozan düz ve kaypak toprak parçasına benzerler. Hz. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) bu benzetmede, insanların kendile­rinden yararlanılması konusunda ortak olan övülen ilk iki insan tipini bir arada zikretmiş, insanlara yarar sağlamayan ve yerilen üçüncü insan tipini ise ayrı olarak zikretmiştir.

Tîbî şöyle demiştir: Hadiste zikredilmeyen iki kısım daha vardır:

1. Kendisi ilimden yararlanmakla birlikte bunu başkalarına öğretmeyen,

2. Kendisi ilimden yararlanmamakla birlikte bunu başkalarına öğreten.

Ben (İbn Hacer) derim ki bunların ilki, Hz. Peygamber'in zikrettiği ikinci gruba girer. Çünkü farklı derecelerde olsa da neticede kendisin­den bir yarar sağlanmaktadır. Yerin bitirdikleri de böyledir, bunlardan bir kısmı insanlara yarar sağlarken diğer bir kısmı kuruyup çer çöp olmaktadır. İkincisine gelince, şayet farzları yapan, nafileleri ihmal eden bir kimse ise ikinci gruba girer. Farzları da terk ederse bu fasıktır, bundan ilim alınması caiz değildir. Bu kişinin "kibrinden kafasını kaldırmayan" kişiler grubuna girmesi mümkündür.

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR 

BİR FETVA:Krediyle alınan kurbanlık hayvanı satın almak sakıncalı mıdır?

BİR FETVA: Kadın, kaynanasına hizmet etmek zorunda mıdır?

Din nedir ki, onu herkes kendi aklına göre eğip büküyor?- Faruk Beşer

Gazali ilmi ikiye ayırır; tıp ilmi ve din ilmi; ilmü’l-ebdân ve ilmü’l-edyân. İlginçtir, insanlar bu iki alan kadar hiçbir konuda kafalarına göre ahkâm kesmezler. Ama işin diğer ilginç tarafı da şu: Tıp alanında kendi mantığına göre tedavi yapanlar ölüme ya da daha büyük hastalıklara sebep olabildikleri için bu alanın şarlatanları o kadar ilgi görmez ve aklını kullananlar yine de bir uzman doktor ararlar.

Aslında dini alanda mantığına göre konuşmak daha büyük hasarlar yapar, ama bu hasar avam tarafından dünyada fark edilemediği için söylenenler saçma da olsa onlar yine dinlenirler.

Peki, din deyince neyi anlıyoruz?

Din; insanın hem dünya hem ahiret saadeti için Allah’ın ona teklif ettiği iman ve amel bütünüdür.

O bunu Peygamberine vahiy ile bildirmiştir. O halde dinin esası vahiydir, vahyin esası da Kuranıkerim’dir.

Resulüllah’ın sözleri ve fiilleri bu iman ve amelin hatasız uygulamasından ibarettir. Onun bu uygulamasına Sünnet diyoruz. Sünnet Kuranıkerim’den bağımsız bir kaynak değildir, onsuz anlaşılamaz. O da bunsuz anlaşılamaz.

Sünnetin tamamı, Kuranıkerim gibi en başta kayıt altına alınmadığı için Resulüllah’a ait olmayan pek çok söz sonradan ona nispet edilebilmiştir. Bunların bir kısmı kasten bir kısmı da hata ile yapılmıştır. Hadis/sünnet diye nakledilen bir bilginin gerçekten Resulüllah’a ait olup olmadığının tespiti âlimlerin/muhaddislerin görevidir. Onlar bu tespiti daha ilk asırlardan itibaren bihakkın yapmışlar ve hadis diye nakledilen sözlerin sıhhati için söylenecek her şeyi söylemişlerdir. Bize düşen ise onların söylediklerine ulaşmaktan ibarettir ve bugün bu çok kolaydır. Yani sanıldığı gibi, işin sahihi sakimine karışmış değildir.

Ancak bir sözün Resulüllah’a ait olduğunun tespiti, onun doğru anlaşılması için yeterli olmaz. Yahya bin Maîn’in dediği gibi, hadisin bütün rivayetlerini bir arada düşünemezseniz onu doğru anlayamazsınız. Ayrıca Kuranı-kerim-Sünnet bütünlüğü de önemlidir. Hep söylüyoruz, gördüğü her hadisi başlı başına din zannetmek Sünnet inkârcılığını doğuran en baş sebeptir.
O halde sahih ve doğru anlaşılan sünnet de dinin bir parçasıdır. Çünkü dinin nasıl anlaşılırsa doğru anlaşılmış olacağını gösterme yetkisini Resulüllah’a bizzat Allah vermiştir.
Artık onun vefatıyla bu iki kaynağın (Sünnete kaynak denmesi mecazendir, asıl ve tek kaynak vahiydir) Kur’an’a bağlı bir bütünlük içinde anlaşılması kalır.

Kuranı kerim’in bazı ayetleri ‘muhkem’dir, yoruma ihtiyacı olmayacak kadar açık ve nettir, bunu onun dilini bilen herkes anlayabilir. Ama yorum ihtiyacı başladığı anda artık mesele bilenlerin/âlimlerin meselesi haline gelir. Eğer onlar Kur’an’da ve Sünnette var olan bir konudaki bir anlam üzerinde ittifak ederlerse bu ‘icma’ olur ve aksine bir düşünce/uygulama ya bidat ya da küfür sayılır.

Ardından ve dördüncü olarak, üzerinde söz birliği/icma edilemeyen bireysel içtihatlar gelir. Söyleyenin âlim olması şartıyla bunlar da dinden sayılmak zorundadır. Diğerlerinden farkları, mutlak anlamda bağlayıcı olmamalarıdır. Yani bütününü reddedemezsiniz, birini beğenmezsen diğerini alırsınız anlamındadır.

Burada söz konusu edilen âlimler, Kur'an ifadesiyle, ‘ehli zikir’ âlimlerdir. Ehli zikir, bilen ve bildiğiyle amel eden âlim demektir.Allah (cc), ‘bilmiyorsanız ehli zikre sorun’ dediğine, ayrıca; ‘eğer meselelerini istinbat/içtihat gücüne sahip âlimlere sorsalardı onlar bunu bilirlerdi’, buyurduğuna göre âlimlerin anladıkları da dinin bütünü içinde sayılmış olur.

Görüldüğü gibi, böyle âlimlere bu yetkiyi veren de yine bizzat Allah’tır. Çünkü Kuranıkerim’e göre dini bir konunun hükmünü ya bileceksiniz, ya de ehli zikir/müçtehit bir âlime soracaksınız. Üçüncü ihtimal olarak, nefsinizin arzusu ve sizin zannınız kalmış olur. Oysa onlara uymayı Kuranıkerim yasaklar.

Çağdaş Gazali der ki, ‘içtihat kapısını kapamak da, herkesin içtihat edebileceğini söylemek de hatadır. Ama müçtehit olmayanların içtihat etmeleri çok daha büyük hatadır. Çünkü birincisi sadece dini anlayışı geldiği noktada dondurur, ama ikincisi onu tahrip eder ve din olmaktan çıkarır’.

Demek ki, Kuranı-kerim, Sünnet ve onların ehli olanlar tarafından ittifakla veya farklı farklı anlaşılması, hepsi dinin bütünü içindedir. 

Müçtehitlerin sözbirliği ettikleri alanda yanlış olmaz, ama kişisel içtihatlarda yanlış olabilir ve onların doğrusu yanlışı ehli tarafından tartışılabilir, tartışılmalıdır. Ta ki, düşünce, tefekkür ve tefakkuh devam etsin.

Bu söylediklerimizle ‘Kuran İslamı’ diye bir isimlendirmenin de neye tekabul ettiği anlaşılmış olmalıdır.

http://www.yenisafak.com/yazarlar/farukbeser/din-nedir-ki-onu-herkes-kendi-aklina-gore-egip-bukuyor-2039255

Kuran-ı Kerimi Tek Başımıza Anlayabilir Miyiz?

Kadere İman Meselesi

Alimlerin Kadere İman Meselesi Hakkında Söyledikleri-M. Emin Yıldırım

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.
Soru: Kıymetli Hocam, sizin kader ile alakalı dersinizi dinledim. Çok istifade ettim ve kafama takılan onlarca soruya cevaplar aldım. Rabbim sizden ebeden razı olsun…

Dersin içerisinde alimlerimizin kadere iman meselesinde çok önemli şeyler söylediklerini ifade ettiniz. Benim sizden öğrenmek istediğim şu: En temel Ehli Sünnet kaynaklarında kadere iman meselesi nasıl geçiyor? Bu konuda alimlerimiz neler söylemişlerdir? Kaderi inkâr edenler için nasıl hükümler ortaya koymuşlardır? Bu sorularıma cevap verirseniz çok memnun olurum. Allah’a emanet olunuz.

Cevap:

Canım kardeşim, dualarınıza gönülden amin diyor, bende sizi Rabbime emanet ediyorum.

Yolumuzu aydınlatan alimlerimiz her konuda bize çok önemli miraslar bıraktıkları gibi iman esaslarının anlaşılması konusunda da ciddi bir müktesebat bırakmışlardır. Burada hepsini anmak ve aktarmak elbette zordur, ancak özellikle dört mezhep imamız ve itikad konusunda mezheplerimizin imamları olan İmam Mâturîdî ve İmam Eş’arî’nin, yine itikad konusunda otorite sayılan İmam Tahâvî ‘nin, İmam Nesefî’nin ve İmam Teftâzânî görüşlerine kısaca yer vermeye çalışalım.

İmam-ı Â’zam Ebû Hanîfe (v.150/767)

“Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, öldükten sonra dirilişe, hayır ve şerriyle kaderin Allah Teâlâ’dan olduğuna, hesaba, mizana, cennete ve cehenneme inanmak ve bu inancı söylemek vaciptir.” (Ebû Hanîfe, el-Fıkhu’l-Ekber, s. 12)

“Allahû Tealâ eşyayı/varlığı herhangi bir şeyden değil yoktan yaratmıştır. Allahû Tealâ varlıkları yaratmadan önce onları ilmi ezelisi ile bilir. Eşyayı takdir eden de kazasını tayin eden O’dur. Dünyada ve ahirette Allah’ın dilemesi, bilgisi, takdiri ve kazası dışında hiç bir şey olmaz. O (cc) her şeyi levhi mahfuzda yazmıştır…” (Ebû Hanîfe, el-Fıkhu’l-Ekber, s. 29)

“Adamın birisi İmam Ebû Hanife’ye gelip onunla kader konusunda tartışmaya başladı. Ebû Hanife adama: “Kader konusunda çok tartışmalara dalan, tıpkı güneşe baktıkça hayreti artan, biri gibi olduğunu bilir misin?” dedi. Adam şaşırdı. İmam dedi ki: “Allah (cc) daha olmadan önce var olacak her şeyi biliyordu. Allah, olmayan şeyi olmadığı zaman da bilir. Onu var ettiğinde de onun nasıl olacağını bilir. Allah var olan şeyi varlığı halinde bildiği gibi, onun nasıl yok olacağını da bilir. Kader, ‘levh’ de mahfuzdur. Biz, Allah’ın kaleme yazmasını emrettiğini ikrar ederiz. Allah (cc) kaleme: ‘Yaz!’ demiş, kalem de: ‘Ne yazayım ya Rabbi?’ diye sormuş, Allah da: ‘Kıyamet gününe kadar olacak olanların hepsini yaz’ demiş, kalemde hepsini yazmıştır. Zaten Rabbimiz: ‘Yaptıkları her şey kitaptadır. Küçük büyük her şey yazılmıştır.’ (Kamer, 54/52-53) demiyor mu?” (Ebû Hanîfe, el-Fıkhu’l-Ekber, s. 29)

İmam Mâlik b. Enes (v.179/795)

İmam Mâlik’e Kaderilerin (Kaderi inkâr edenlerin) kimler olduğu sorulduğunda, şöyle cevap verdi: “Allah (cc) şerleri yaratmadı diyenlerdir.” Bir başka sefer, onlarla nasıl bir iletişim kuralım diye soranlara şöyle cevap verdi: “Kaderi inkâr edenler eğer görüşlerinde ısrar ederlerse, onlarla konuşmayın. Onların arkasında namaz kılmayın ve onlardan hadis rivayeti kabul etmeyin. Eğer onları bir beldede bulursanız onları oradan çıkarın…” (Kadı İyad, Tertibü’l-Medârik ve Takribü’l-Mesâlik, c. 2, s. 47, 48)

İmam Şâfiî (v. 204/820)

İmam Şâfiî’ye soruldu: ‘Kaderi inkar edenler kimlerdir?’ Şöyle cevap verdi: “Kul amelini ortaya koymadan, Allah bir şey yaratmaz diyendir.” (Yani insan kendi fiilinin yaratıcıdır!) (Ebü’l-Kasım Hibetullah, Şerhu Usûli İtikadî Ehli’s-Sünneti ve’l-Cemaât, c. 4, s. 776)

İmam Şâfiî kaderi şöyle tarif ediyor: “Kulların dilemesi Allahû Teâla’ya nispetledir. Alemlerin Rabbi olan Allah dilemedikçe kullar hiçbir şey dileyemezler. İnsanlar amellerini yaratamazlar; onların (her türlü) amelleri, Allah’ın yaratması ile olur. Kader, hayrıyla şerriyle Allah azze ve celle’dendir. Şüphesiz kabir azabı ve kabir ehlinin sorgusu haktır. Ölümden sonra diriliş haktır. Ahirette hesaba çekilme haktır. Cennet ve cehennem haktır. Bunların dışında sünnette beyan buyrulan tüm şeyler de haktır.” (Beyhakî, Menâkıbu’ş-Şâfiî, c. 1, s. 415)

İmam Ahmed b. Hanbel (v.241/855)

“Mümin, kaderin hayrına, şerrine, tatlısına ve acısına, hepsinin Allah’tan geldiğine iman eder. Kula isabet eden her şey Allah’ın hükmü iledir. Allah kullarının üzerinde kaderini takdir etmiştir.Hiç kimse Allah’ın dilemesini geçemez ve O’nun (cc) kazasını aşamaz. Allah azze ve celle itaati ve günahları takdir ettiği gibi hayrı ve şerri de takdir etmiştir. Kim Allah katında said olarak yazılmışsa o saiddir. Kimde şakî olarak yazılmışsa o şakidir.” (İbnü’l-Cevzî, Menâkıb Ahmed b. Hanbel, c.1, s. 227; Ebû Abdurrahman, es-Sünne, c. 2, s. 385)

Ebû Ca’fer et-Tahâvî (v. 321/933)

İmam Tahâvî, kaderin aslına, (yani tüm bilgisine) Allahû Teâlâ’nın mukarreb bir meleği ve mürsel bir Nebî’yi bile muttali kılmadığı, mahlukatı hakkındaki bir sırrı olduğunu söyler ve bu konuya dalmanın faydasızlığını ifade eder. Cibrîl Hadisi’ndeki: “hayrı ve şerri, tatlısı ve acısıyla kaderin Allahû Teâlâ’dan olduğuna inanmayı” diğer beş esasla birlikte imanın kapsamı içinde zikreder. Der ki: “Allah (cc) bütün mahlukatı ilmi ile yarattı; onlara kaderler takdir etti ve yine onlara eceller tayin etti. Onları yaratmadan evvel O’na (cc) hiçbir şey gizli değildi, onları yaratmadan ne yapacaklarını bildi. Kendisine itaat etmelerini emretti ve kullarını isyandan nehyetti. Her şey O’nun takdiri ve dilemesiyle deveran eder. O’nun dilemesi geçerlidir. Kullar için ancak O’nun dilediğini dilemek vardır. Kullar için neyi dilerse o olur, dilemediği olmaz. (Kul işlediği şeyin meydana gelmesine kadir değildir, ancak Allah o şeyi dilerse meydana gelir. Kulun isteği Allah’ın rızasına uygun ise o şeyden sevap kazanır. Eğer Allah’ın rızasına uygun değilse kul sorumlu olur.)” (et-Tahâvî, el-Akidetü’t-Tahâviyye, s. 17)

Ebû’l-Hasen el-Eş’arî (v.324/935-936)

İmam Eş’arî, meşhur el-İbâne an usûli’d-diyâne adlı risalesinde, kader hakkındaki rivayetleri zikrettiği bir bölüm açmış, orada kendinden önceki bazı alimlerin kader konusunda ittifak ettikleri görüşlere yer vermiştir. Kader’i inkâr edenleri, “Ümmetin Mecusileri” şeklinde nitelendiren Hz. Peygamber’in (sas) hadisinin üzerinden şöyle demiştir: “Onlara denilir ki Mecusiler, Allah’ın gücünün yetmediği kötülüğe Şeytan’ın gücünün yettiğini söylemezler mi? (Yani kötü/şer olanları yaratan Şeytan değil mi?) Onlar zorunlu olarak ‘evet’ diyeceklerdir. O zaman bu durumda siz Mecusilerin söylediklerinin aynısını söylemiş olmuyor musunuz? Onlarda böyle söylüyorlardı. Zaten Resulullah (sas) bundan dolayı: “Her ümmetin Mecusi’si vardır. Benim ümmetimin Mecusileri ise ‘Kader yoktur.’ diyenlerdir.” (Ebû Davud, Sünnet, 17) demiştir. Çünkü kaderi inkâr edenler, aynen Mecusilerin söylediklerini söylemektedirler.” (İmam Eş’arî, el-İbâne an usûli’d-diyâne, s. 196)

İmam Mâturîdî (v. 333/944)

İmam Mâturîdî, Kitâbu’t-Tevhîd adlı eserinde, kaza ve kader meselesini ayrı bir başlık altında ele almıştır. O gerek bu meseleyi, gerekse irâde meselesini ‘fiillerin yaratılması’ ile alakalı görmekte; biri sabit olursa, diğerinin de sabit olacağını ifade etmektedir. İmam Mâturîdî, kazanın çeşitli anlamları üzerinde durduktan sonra kader konusuna geçmiş ve kaderin iki yönlü olduğunu söylemiştir. 

Der ki: 

“Birincisi: Bir şeyin oluşumu açısından sahip olduğu konum ve değerdir. Buna göre kader, bir şeyi hayır-şer, hüsn-kubuh, ve hikmet-sefeh bakımından taşıdığı mahiyet üzere yaratmaktadır… 

İkincisi: Her şeyin oluşacağı zaman veya mekan, hak veya batıl, ortaya çıkacak mükafat veya cezayı bilmektir. Bunun anlamı Cibril Hadisi diye bilinen meşhur rivayetteki, ‘hayırda şer de Allah’tandır’ ifadesinde mevcuttur…” (İmam Mâturîdî, Kitâbu’t-Tevhîd, s. 307)

Ebû’l-Muîn en-Nesefî (v. 508/1115)

“Allah (cc) kullarının imana ve küfre dair fiillerinin yaratıcısıdır. İster itaat olsun, ister isyan olsun bunların hepsi O’nun (cc) iradesi, isteği, hükmü, kararı ve takdiri iledir." (İmam Nesefî, Akidetü’n-Nesefiyye, s, 3)

Sa‘düddîn Teftâzânî (v. 792/1390)

"İnsanın kasıt ve iradesinin geçerli olmadığı fiillerini de, kast ve irade ile kendi tercihiyle yaptığı fiillerini de Allah yaratır. Hepsi Allah’ın kaza ve kaderiyle meydan gelir. Çünkü bir şeyi kudret ve irade ile yaratmak mutlaka o şeyin tafsilat ve teferruatını bilmeye bağlıdır." (İmam Teftazânî, Şerhü’l Akâid, s. 229-230)

Kaza: Düşünce aleminde var olan gizli, açık bütün varlıkların yaratılışından ibarettir.

Kader: Varlığı ayrıntılı bir şekilde teker teker Allah’ın (cc) bilmesidir. Kur’an’da (Hicr,15/21) buyrulduğu gibi: ‘’Her şeyin hazineleri (bilgileri) yalnız bizim yanımızdadır. Biz onu ancak belli bir ölçüyle indiririz.’’ (İmam Teftazânî, Şerhü’l Makâsid fi ilmi’l-Kelâm, c. 2, s. 271)

Muhammed Emin Yıldırım

http://www.siyertv.com/alimlerin-kadere-iman-meselesi-hakkinda-soyledikleri/
Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR

Kur’an’da Kadere İman Meselesi-M. Emin Yıldırım

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

Sorularımız:

1- Kur’an-ı Kerim, Bakara 177, Bakara 284-285 ve Nisa 136. ayetlerde iman esaslarından beş tanesini sayarken neden kadere imanı saymaz? Kur’an’ın açıkça saymaması, kadere imanın sonradan iman esaslarına eklenmiştir iddiasını güçlendirmez mi?

2- Kur’an-ı Kerim’de ka-de-re kökünden türetilen birçok kelime geçtiği malumunuzdur. Bu kelimelerin geçtiği ayetlerin hiçbiri kadere imandan açıkça söz etmez. Geçtiği yerlerde “takdir, ölçü, miktar, yasa, kanun, vs.” anlamlarda kullanılmıştır. Kur’an’da kadere imanı açıkça söyleyen ayet veya ayetler var mıdır?

3- Kadere iman meselesi Sahabe ve Tabiîn döneminde hiç mevzu olmuş mudur? Bu konunun Emevi dönemi ve sonrası ortaya çıktığını ve Emevilerin kendi zulümlerini perdelemek maksadı ile iman esaslarına ek yapıldığı söyleniyor. Bu iddia doğru mudur?

Cevap:

Aziz Kardeşim; her biri sayfalar dolusu izaha ihtiyaç duyan bu sorularınıza kısaca cevap vermeye çalışacağım. Üzülerek bir hakikati beyan etmek gerekirse, 14 asırdır ümmetin üzerinde ittifak ettiği en temel meseleleri konuşmamız, kendi değerlerimize karşı şüphe duymamız, iman gibi işin başı olan bir mesele hakkında bile bu kadar tartışma yapmamız bizler için çok sıkıntılı bir durumdur. Çok daha farklı meseleler üzerinde durmamız gerekirken, ümmetimizin çok daha acil meseleleri bizden çözüm beklerken, enerjimizi bunlara harcamamız ne kadar doğru inanın üzerinde düşünmemiz gereken bir husus olarak önümüzde durmaktadır. Rabbim hayırlara bizleri eriştirsin ve razı olacağı şekilde bizleri kendine kulluk edenlerden eylesin. Sorularınıza gelince:

1- Evet, dediğiniz gibi Bakara 177, Bakara 284-285 ve Nisa 136. ayetlerde iman esaslarından beş tanesi sayılırken, kadere iman sayılmamıştır. Bu hakikatin sanki yeni keşfedilmiş bir icad gibi insanlara sunulması çok garip bir durumdur. Kur’an, 14 asırdır İslam ümmetinin en temel kaynağıdır. Yeni mi nazil oldu ki bizim keşfettiğimiz bu bilgilere bizden öncekiler ulaşmamış olsun? Önlerimizi aydınlatan alimlerimiz bu konuda neler, neler söyleyip gittiler ve ne kadar büyük bir müktesebat bize devrettiler. Şimdi biz bir mesele hakkında konuşurken bizden öncekilerin o mesele hakkında söylediklerine dikkat etmeden sanki yer çekim kuvvetini biz bulmuşuz gibi elimizdeki su tasını yere düşürdüğümüz zaman, “buldum, buldum” deyip sokağa koşarsak, evet; sokaktakilerin dikkatini üzerlerimize çekeriz; ama ehli ilmi üzerimize güldürürüz. Bundan dolayı dikkatli olmak durumundayız.

Bu ön bilgiden sonra sorunuza gelince, Aziz Kardeşim; sözün en güzeli ve en özü olan ilahî kelam son güne kadar insanlığın ihtiyaç duyacağı her türlü meseleye dair bir şeyler söylediği gibi, işin temeli olan iman meselesine dair de söylenebilecekleri en özlü bir şekilde söyledi; izahlarını, açıklamasını, fiili olarak uygulamalarını da, onlarca ayette belirtildiği gibi tebliğ, tebyin, talim, tezkiye ve davet görevlerinin sahibi olan Hz. Peygamber’e (sas) verdi. O’nun (sas) açıklama ve izahları meseleyi anlamamıza yeter ama, yine üzülerek söyleyelim ki, hadis konusunda oluşturulmuş olumsuz havadan dolayı bu konuda ne deseniz, “ama rivayet!” deyip, burun kıvıracak insanlara bir şeyler izah etmek güçtür. Bundan dolayı Kur’an-ı Hakim ekseninden meseleye bakmaya çalışacağız. Bu konuda şu iki hususa dikkatlerinizi çekmek istiyorum:

a- Allah’a iman dediğimiz zaman, Allah’ın Kur’an’da zikredilen tüm zatî, subûti sıfatlarına ve sayısı yüzü aşkın Esmaü’l-Hüsna’sına iman etmeyi kastetmiş olmuyor muyuz? O’nun (cc) ilim, semî, irade, kudret ve tekvîn sıfatlarına iman etmiş olan biri zaten kadere iman etmesi gerekmiyor mu?

 Dolayısı ile kadere iman, Allah’a iman esası içinde var olduğu için Rabbimiz ayrıca belirtmeye ihtiyaç duymadı. 

Ancak, “tebyin” görevinin sahibi olan Efendimiz (sas) nasıl ki Kur’an içerisinde geçen birçok ayetin mücmel olanlarını beyan etmişse, bazılarının manalarını te’kid etme sureti ile izahlar getirmişse, umuma yönelik bazı ayetleri tahsis etmişse, mutlak olan bazı ayetleri takyid etmişse, müşkil ve müphem olan ayetleri tavzih ve beyan etmişse, burada da Allah’a iman meselesi içerisinde yer alan kadere iman meselesini ayrıca belirtme ihtiyacı duymuş ve belirtmiştir.

b- İlahî kitabımız olan Kur’an-ı Mecid, onlarca ayette insan dahil tüm varlığın yaratılmadan önce tüm bilgilerinin bir kitapta yazıldığını, kayıt altına alındığını bize bildirmektedir. (En’am, 6/59; Hûd, 11/6; Kamer, 54/52, 53) Hal böyle olunca, bu noktada şöyle bir soru sormak durumundayız: Rabbimizin herhangi bir hususla alakalı olarak, ‘Bu böyledir’ demesi, -netice itibariyle- ‘Bunun böyle olduğuna inanın’ anlamına gelmez mi? Bu konuda bir örnek vermek gerekirse, Rabbimiz, Kur’an’da:“Yeryüzünde vuku bulan ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah’a göre kolaydır. (Allah bunu) elinizden çıkana üzülmeyesiniz ve Allah’ın size verdiği nimetlerle şımarmayasınız diye açıklamaktadır. Çünkü Allah, kendini beğenip böbürlenen kimseleri sevmez.” (Hadid, 57/22, 23) 

Şimdi burada beyan buyrulan, “yaratmadan önce bir kitapta yazılmış olması” bilgisi, “buna iman edin, buna inanın” demek değil midir? Ayrıca Rabbimizin “iman edin” diye bir emir kipi kullanmasına gerek var mıdır? Dolayısı ile bir Müslüman, Kur’an’ın iki kapağı arasında söylenen her hakikate iman ettiği gibi, Allah’ın bizleri yaratmadan önce bizlerle alakalı tüm bilgileri bir kitapta kaydettiğine inanmamız gerekir. Böyle olmasına rağmen yine Rabbimizin bize olan o eşsiz ve engin merhametinden dolayı yolumuzun rehberi olan Efendimiz (sas) ayrıca izahlarda bulunmuş ve gerekli bilgileri bizlere vermiştir.

2- İkinci sorunuza gelince, “Kur’an’da kadere imanı açıkça söyleyen ayet veya ayetler var mıdır?” diye soruyorsunuz. Elbette vardır ve bu ayetlerin sayısı otuza yakındır. Bu otuz ayetten on tanesini bir müddet önce bu konuda sorulmuş bir soruya cevap maksadı ile verdiğim için burada tekrar etmeyecek, size ilgili linki vereceğim: (http://www.siyertv.com/kuranda-kadere-iman-meselesi/)

Ancak sizin sorunuz vesilesi ile bir noktaya daha dikkatleri çekmek istiyorum. Sizinde sorunuzda belirttiğiniz gibi genelde Kur’an’da kader ile alakalı ayetleri, bazıları ya direk meallendirirken yada izah notlarında bilgiler verirken, “takdir, ölçü, miktar, yasa, kanun, vs.” gibi anlamaktadırlar ve böyle anlamlandırmaktadırlar. Bu konuda elbette dikkat edilmesi gereken çok önemli noktalar vardır. Bunlardan bir tanesi, ayetlerin anlamlarının doğru tespit edilmesinde bağlamın gözden kaçırılmamasıdır. Çünkü, sözün bağlamı, sözün anlamıdır. Ayetlerde bağlam meselesi konuşulduğu zaman da iki önemli hususa dikkat etmek gerekir. Bunlardan ilki, varsa eğer ayetlerin sebeb-i nüzulleridir. İkincisi ise ayetlerin siyak ve sibakıdır. Şimdi bu bilgi ışığında Kur’an’da kadere iman meselesini çok net bir ifade ile anlatan Kamer Sûresi’nin 49. ayetine bir bakalım:

Bu ayetin kitaplarımızda aktarılan bir nüzul sebebi var mı? Evet var! Kureyş müşrikleri kader konusunda Efendimiz (sas) ile tartıştılar. Kaderin olmadığını söylediler. Bunun üzerine ilgili ayetler nazil oldu. Bu bilgilerin detaylarını görmek isteyenler, Müslim, Kader, 19; Tirmizi, Tefsirü’l-Kur’an,3290; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, c. 2, s. 444-476 bakabilirler. Sebeb-i Nüzul konusunda önemli bir eser olan Vahidi, aynı ayetin Necran Hıristiyanlarından bir papazın sorusu üzerine indiğini söylemektedir. Kamer Sûresi’nin Mekkî olduğu kesin olduğu için bu rivayeti biz şöyle anlayabiliriz. Büyük ihtimalle Necran Hıristiyanlarından o papazın sorusu üzerine, Efendimiz (sas) daha önce nazil olmuş bu ayetle ona cevap vermiştir. (Vahidi, Esbabü’n-Nüzul, s. 286)

Ayetin siyak ve sibakına gelince, 47. ayetten itibaren okuyalım: “Şüphesiz suçlular sapıklık ve çılgınlık içindedirler.O gün yüzüstü ateşe sürüklendiklerinde: ‘Cehennemin elemini tadın!’ denir.” Bu tabloyu aktardıktan sonra Rabbimiz 49. ayette kader hakikatine dikkat çeker ve derki:“Muhakkak ki Biz her şeyi bir kaderle yarattık.” Bu temel hakikatten sonra Kur’an sözü şöyle sürdürür: “Onların yaptıkları her şey, defterlerde kayıtlıdır. Küçük, büyük her şey, satır satır yazılıdır.” (Kamer, 54/52, 53) Daha Rabbimiz ne desin?

3- Üçüncü ve son sorunuza gelince; bu sorunuzun da üzerinde epey durmak gerekiyor.Önce bir sorunuzu hatırlayalım: “Kadere iman meselesi Sahabe ve Tabiin döneminde hiç mevzu olmuş mudur? Bu konunun Emevi dönemi ve sonrası ortaya çıktığını ve Emevilerin kendi zulümlerini perdelemek maksadı ile iman esaslarına ek yapıldığı söyleniyor. Bu iddia doğru mudur?”

Elbette ki böyle bir iddia doğru değildir. Az bir şey hadis külliyatından haberdar olan biri, kader ile alakalı soruların ve tartışmaların ta Hz. Peygamber (sas) döneminde başladığını, Efendimiz’in (sas) en az benim tespit edebildiğim kadarı ile seksen civarında bu konuda izahta bulunduğunu, Sahabe’nin bu konuda ciddi oranda sözleri, içtihatları, uygulamalarının olduğunu, Tabiin döneminde de o günün İslam dünyasındaki özellikle bu konuda bazı fikri ayrılıklarının artmasından dolayı epey sözlerin söylendiğini göreceklerdir. Bu konuda mevcut hadis külliyatımızın hemen hemen hepsinin içerisinde var olan Kader bablarına bakmanız yeterlidir. Ama ben size rivayetleri derli, toplu bir şekilde göreceğiniz bir Türkçe kaynakta önerebilirim. İmam Rûdânî’nin, Cem’u’l-Fevâid adlı derlemesi, Büyük Hadis Külliyatı olarak Türkçe’ye çevrilmiştir. Bu kitabın 4. cildinde Kader Babı vardır. Oraya baktığınız zaman bu konuda elliye yakın rivayeti bir arada görmeniz mümkündür.

Tabiin ve Sahabe döneminde kader meselesinin nasıl konuşulduğunu görmeniz açısından bir tek örnek vermek istiyorum. Tabiîn neslinin önemli simalarından Abdullah İbn Deylemî anlatıyor. Diyor ki: “Übey b. Ka’b’in yanına varmıştım. Kendisine: ‘İçimde kaderle alakalı bazı şüpheler belirdi. Bana (bu mevzuda) bir şeyler anlatır mısın? Umulur ki Allah bu sayede kalbimde oluşan şüpheyi giderir’ dedim. Benim bu sözlerime karşılık Übey b. Ka’b dedi ki: “Eğer Allah göklerinde ve yerlerinde bulunan halka, azab etseydi onlara zulmetmiş sayılmazdı. Eğer onlara rahmetle muamele etseydi bu (onlar için) amellerinin karşılığından daha hayırlı olurdu. Eğer sen Allah yolunda Uhud dağı kadar altın harcasan, kadere iman etmedikçe, kaderde sana isabet eden şeyin sana mutlaka erişeceğini, kaderde sana isabet etmeyen şeyin de sana erişemeyeceğini bilmedikçe, Allah bunu senden kabul etmez. Eğer bundan başka bir inanç üzerinde ölürsen cehenneme girersin” dedi.

Onun yanından ayrıldıktan sonra Abdullah b. Mes’ûd’un yanına vardım. O da bana buna benzer sözler söyledi. Sonra Huzeyfe b. el-Yeman’ın yanına vardım. O da aynı şeyleri söyledi. Sonra Zeyd b. Sabit’e vardım. O da bana Peygamber’den (sas) buna benzer sözler nakletti. (Ebû Davud, Bab fi’l-Kader, 4699)

Aziz Kardeşim, biraz belki uzun oldu ama bu kadar önemli sorulara ancak böyle cevap verebilirdim. Rabbim hepimizin ayaklarını sabit tutsun. Bizleri dost doğru yolu olan nimet verdiklerinin yolundan ayırmasın. O yol ki Nisa 69’da beyan buyrulduğu gibi, “Nebilerin, Sıddıkların, Şehitlerin ve Salihlerin” yoludur; o büyüklerin yollarını bizlere takip edilecek yol olarak belirlesin. (amin)

Muhammed Emin Yıldırım

http://www.siyertv.com/kuranda-kadere-iman-meselesi/

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR 

Hz. Musa'nın Denizde Hızır'a Gitmesine Dair Zikredilenler

Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdülillahi Rabb'il âlemin. Ve sallallahu ve selleme ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmaîn.

"Fethu'l-Bari" (Sahih-i Buhari Şerhi)
   
3. BÖLÜM İLİM

16. Hz. Musa'nın Denizde Hızır'a Gitmesine Dair Zikredilenler

"Musa ona: Sana öğretilenden, bana, doğruyu bulmama yardım edecek bir bilgi öğretmen için sana tâbi olayım mı? dedi.[el Kehf,66]

74- Rivayet edildiğine göre îbn Abbas ile Hur İbn Kays İbn Hısn el-Fezârî  (radıyallahu anhum) Musa (Aleyhisselam)'ın (Kur'an'da buluştuğu bahsedilen) arkadaşı hakkında görüş ayrılı­ğına düştüler. İbn Abbas (radıyallahu anh) bunun Hızır olduğunu söyledi. Onların yanından Ubey İbn Ka'b (radıyallahu anh) geçiyordu. İbn Abbas (radıyallahu anh) onu çağırarak sordu: "Ben ve bu arkadaşım, Hz. Musa'nın kendisi ile buluşmak için yol sorduğu kişi hakkında tartıştık. Onunla ilgili olarak Hz. Peygamber'in bir şey söylediğini işitmiş miydin?" dedi. Ubey (radıyallahu anh) şöyle dedi: "Evet, Hz. Peygamber'in şöyle dediğini İşittim:

"Hz. Musa, Israiloğullarından bir grup ile birlikte iken bir adam gelerek:

-Senden daha bilgili bir kimse biliyor musun? Diye sordu.

Hz. Musa "hayır" diye cevap verdi. Bunun üzerine Yüce Allah Hz. Musa'ya vahyederek şöyle dedi: "Evet senden daha bilgili bir kimse var. O da kulumuz Hızır'dır" dedi. Musa onun yanına nasıl gideceğini sordu. Yüce Allah balığı onun için bîr alâmet kıldı. Musa'ya "Balığı kaybettiğinde dön, çünkü onunla orada buluşacaksın" denildi. Hz. Musa denizde balığın izini sürerdi.

"(Musa a.s. in yanındaki yol arkadaşı olan genç adam:) Gördün mü? dedi, kayaya sığındığımız sırada balığı unuttum. Onu hatırlamamı bana şeytandan başkası unutturmadı. O, şaşılacak bir şekilde denizde yolunu tutup gitmişti. Musa: işte aradığımız o idi, dedi. Hemen İzlerinin üzerine geri döndüler." Hemen ardından o bilge kişiyi (Hızır) buldular. Daha sonra Hızır ile Musa arasında Allah'ın kitabında haber verdiği olaylar yaşandı."[Hadisin geçtiği diğer yerler:78,122,2267,2728,3278,3400,3401,4725,4726,4727,6672,7478]

Açıklama

Bu konu, ilim talep etmek için zorluklara katlanmaya teşvik etmek amacıyla konulmuştur. Çünkü gıpta edilen bir şey için zorluklara katlanılır. Nitekim Hz. Musa 
(Aleyhisselam)'ın en üst konumlara ulaşmış olması, ilim talep etmek için kara ve denizde yolculuk yapmasına engel olmamıştır. Böylece bu konunun öncekilerle alakası da anlaşılmış olmaktadır. Bâb başlığından ilk anda Hz. Musa  
(Aleyhisselam) nın ilim talep et­mek için denizde yolculuk yaptığı anlaşılmaktadır.

Peygamberler ile ilgili bölümde Hz.Hızır'ın niye bu isimle anıldığı konusu gelecektir. Yine o bölümde Hızır'ın; resul mü nebi mi, melek mi veli mi, hayatta mı ölü mü olduğu konusundaki görüş ayrılıklarına dair bilgi gelecektir.[Bkz.Kitâbu Ehâdisi'l-enbiyâ,27.,3401.hadis]

İbnü't-Tîn, İbn Abbas'ın Ubey b. Kâb'ın yanına giderek soru sorduğunu, yoksa onu kendi yanına çağırmadığını, çünkü İbn Abbas'ın ilim aldığı kişilere karşı ne derece edepli olduğunun bilindiğini söylemiştir.

Balığın kaybolması, Hızır'ın bulunduğu yere alâmet kılınmıştır.

 Hadisten Çıkan Bazı Sonuçlar

*Hadis, inatlaşma (zorluk çıkarma) söz konusu olmaksızın ilmî gerçekleri ortaya çıkarmak için tartışma yapmanın caiz olduğunu göstermektedir.

*Doğru sözlü bir kimsenin verdiği haber ile amel edilir.

*İlim talep etmek, hatta mevcut ilmini arttırmak için deniz yolculuğu yap­mak caizdir.

*Yolculukta azık taşımak meşrudur.

*Her durumda alçakgönüllü davranmak gerekir. Bu sebeple Hz. Musa, Hı­zır (aleyhimüsselâm) ile bir an önce karşılaşmak ve ondan ilim talep etmek istemiştir. Bunu yapmasının sebebi kavmine kendisinin edebi ile edeplenmelerini öğretmek ve nefsini temizlemek isteyen kişinin alçakgönüllülük yolunu tutması gerektiği konusunda uyarıda bulunmaktır.

Sallallahu ve sellem ve ala seyyidina Muhammed ve ala alihi ve sahbihi ecmain. Ve’l hamdüli’llahi rabbi’l âlemin.

Tüm hata ettiklerim nefsimden, isabet ettiklerim Allah-u Teala’dandır.

EN DOĞRUSUNU ALLAH azze ve celle BİLİR 

Hadislere İnanmanın Gereği Nedir?