Bir kişi babasından başkasına baba diyebilir mi?

 Bir kimsenin babası olmayan birine baba demesi veya birini babası olarak göstermesi ile ilgili hadisler:

Sa’d İbni Ebû Vakkâs radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Bir kimse kendi babası olmadığını kesinlikle bildiği birinin soyundan geldiğini ileri sürerse, ona Cennet haramdır.” (Buhârî, Ferâiz 29; Müslim, Îmân 114, 115. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Sünnet 109-110; İbni Mâce, Hudûd 36)

Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Babalarınızdan yüz çevirip onları inkâr etmeyiniz. Her kim kendi babasını bırakıp bir başkasına baba derse, nankörlük etmiş olur.” (Buhârî, Ferâiz 29, Hudûd 31; Müslim, Îmân 112, 114.)

FETVASI: Bir kişi başka birisine baba diyebilir mi?

Bazı toplumlarda ki Müslüman toplumlarında da var bu. Mesela; seksen yaşındaki bir dedeye “baba, beybaba, babacığım” diye hitap eder insan. Hiç sülalesinden bile değildir o. Babalık; yaşlılık, ihtiyarlık, pîri fanilik manasında bir kelime olur o zaman. Böyle bir ifade yani insanın sulbünden gelmediği, oğlu-kızı olmadığı birine “baba” diye hitap etse bu, herhangi bir şekilde nesep iddiası değildir. Bu caizdir. Örf bunu kabul ediyorsa, hakaret içeriği algılamıyorsa örf caizdir.

Yani örf ve adette, kişinin kendi babası yaşında olanlara baba demesi “bu benim öz babamdır” anlamında değil, aksine hürmet için söylenmiş bir sözdür. bu, herhangi bir şekilde nesep iddiası değildir. Bu caizdir. Dolayısıyla eşlerin birbirlerinin anne ve babalarına “babam” ,”annem” demelerinde bir sakınca yoktur. 

***Peygamberimizin yasakladığı şey, bir insanın öz babasını inkar ederek kendisinin bir başka kişinin evladı olduğunu iddia etmesidir.